نیویورک تایمز: رد توافق یعنی قدرت گرفتن ایران

سرمقاله‌نویس نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای به تأثیرات تصویب و یا رد برجام بر موقعیت آمریکا در جهان پرداخته و ریشه‌های مخالفت جمهوری‌خواهان با توافق هسته‌ای را نیز مورد واکاوی قرار داده است.

وی در ابتدای مقاله خود، توافق ایران و 1+5 را با «جلوگیری از یک بحران» مقایسه می‌کند و ضمن نمایشی دانستن مخالفت‌های جمهوری‌خواهان با تصویب آن، نوشته: «توافق در کنگره است و حتی آنجا هم کسی نمی‌تواند جلویش را بگیرد.»

کوهن به نحوه تصویب محتوم این معاهده در کنگره هم پرداخته و نوشته: «تنها سوال این است که آیا تعداد موافقان به حدی می‌رسد که بتوانند فیلی‌باستر کنند و دیگر اوباما مجبور نباشد از حق وتوی خود استفاده کند.»

عقد پیمان صلح با عثمانی مطابق شرایط ایران

«1027 - 1029 ق / 1618 - 1620 م»

خلیل پاشا صدر اعظم و سردار سپاه عثمانى، پس از شکست سختى که در محل پل شکسته خوردأ مصمم شد که با شاه عباس از در صلح درآید و به خاک عثمانى عقب نشینى کند. از عمده دلایل تغییر رویه دولت عثمانى به جز شکست سپاه و عدم پیشرفت در جبهه هاى جنگ با ایران، ظاهرا" حمله پادشاه لهستان با کمک مردم مجارستان بر ممالک عیسوى نشین تابع عثمانى و پیشروى آنها به سوى قسطنطنیه بود. سلطان عثمانى که نمى‏توانست سپاه خود را در دو جبهه مهم همزمان به جنگ وادارد، بلافاصله از خلیل پاشا درخواست کرده بود که به جنگ خاتمه داده و بى درنگ با شاه ایران مصالحه کند و هر چه زودتر به قسطنطنیه بازگردد.

سفیر سردار ترک و همراهان وى در 27 رمضان 1027 ق / 18 سپتامبر 1618 م به اردبیل رسیدند. خلیل پاشا پیغام داده بود که دولت عثمانى هیچگونه ادعاى ارضى و درخواستى از ایران ندارد، اما متوقع است که شاه ایران از قرستادن خراج سالیانه دریغ نورزد. همچنین موافقت نماید که سپاهیان ترک از طریق مراغه و کردستان خاک ایران را ترک گویند و مقدارى غله و کاه و یونجه و نعل اسب نیز براى سپاهیان او بفرستد تا در بازگشت دچار مضیقه نشوند.

شاه عباس در پاسخ سفیر گفت که هر گاه سپاه عثمانى از همان راهى که آمده باز گردد، شاه امنیت و نیازهاى تدارکاتى آنها را تأمین خواهد کرد و چنانچه خواسته باشد از طریق مراغه و کردستان باز گردد و این نواحى را دچار چپاول و غارت سازد، مصالحه امکان پذیر نبوده و جنگ دوام خواهد یافت. سپاه عثمانى به ناچار از طریق ارزروم و وان راهى قسطنطنیه شد و شاه نیز چند بار شتر آذوقه براى اردوى عثمانى ارسال داشت. فرستاده خلیل پاشا در اول ذى القعده 1027 ق / 21 اکتبر 1618 م به اردبیل رسید و معاهده صلح را از جانب سردار ترک تقدیم شاه عباس نمود.

فرمان شاه پس از امضای مصالحه به مردم اردبیل

شاه ایران پس از امضاى مصالحه و بازگشت سپاهیان عثمانى، بى درنگ به مردم اردبیل که شهر خود را ترک گفته بودند، فرمان داد که به خانه هاى خود باز گردند. قرچقاى خان هم که به اردبیل آمده بود، مورد استقبال پر شور شاه و اطرافیانش قرار گرفت و به پاس آن پیروزى به فرمانروایى و امیرالامرایى سراسر آذربایجان منصوب شد. اصل قرارداد صلح بین دو کشور با رایزنى سفیر ایران و همراهانش دراستانبول تنظیم و سرانجام در روز هفدهم ربیع الثانى 1029 ق / 13 آوریل 1618 م، یادگار على سلطان طالشى، سفیر شاه عباس از قسطنطنیه به اصفهان بازگشت.

بر طبق مفاد این صلح نامه، سر حدات مرزى بین دو کشور بر اساس توافق 969 ق / 1561 - 2 م که میان شاه طهماسب اول، و سلطان سلیمان خان قانونى تعیین شده بود، به رسمیت شناخته شد؛ در عین حال چون به سبب لشکرکشیهاى متعدد، ولایت اخسقه در گرجستان به تصرف دولت عثمانى درآمده بود، و در مقابل قسمتى از تنگ قلعه زنجیر، در سر حد عراق عرب را دولت ایران گرفته بود، طرفین با مبادله این دوناحیه موافقت کردند.

سال بعد نیز سفیرى به نام محمد آقا به همراه تخته بیگ سفیر ایران از قسطنطنیه به ایران آمد «سوم رجب 1030 ق / 25 مه 1621 م»، سلطان عثمانى نامه محبت آمیزى براى پادشاه ایران فرستاد و رعایت شرایط مصالحه و دوستى را تأکید کرد. دوستى ایران و عثمانى تا سال 1032 ق / 1623 م دوام یافت. در این مدت شاه عباس به ظاهر روابط دوستانه‏اى با دولت عثمانى داشت؛ و با آنکه نامه هاى ملاطفت آمیز براى سلطان مى‏فرستاد و یا پیروزیهاى او را در جبهه هاى جنگ اروپا تبریک مى‏گفت و حتى گله مى‏کرد که چرا از کشور برادر ایران یارى و کمک نگرفته است؛ در عین حال، براى پاپ دررم و پادشاهان اسپانیا و آلمان و لهستان و دیگر سران اروپا نامه مى‏نوشت و آنها را به دشمنى و جنگ با سلطان عثمانى بر مى‏انگیخت.