رزم شبانه؛ مهمترین نکات

رزم شبانه اصطلاحی است که در ادبیات نظامی به کار می رود و عبارت است از عملیاتی که در تاریکی شب اجرا می شود و مکمل عملیات نظامی است. رزم شبانه به علت عدم توانایی سرباز در دیدن در شب به عنوان یک عملیات مخصوص مورد بحث و بررسی قرار می گیرد (1).

 

رزم شبانه عملیات نظامی است که در طول شب اجرا می گردد و مکمل کلیه عملیات نظامی می باشد، به دلیل اینکه یگان ها بایستی قادر باشند تحت هر گونه شرایط دید به اجرای مأموریت اقدام نمایند (2).

 پیدایش وسایل نوین رزم، جنگ افزارهای توانا و توسعه نیروی هوایی، توأم با افزایش قدرت و سرعت هواپیماها سبب گردیده که بیشتر عملیات به ویژه حرکات، در شب انجام گردد. البته تجهیزات مراقبتی و دید شبانه مانند دوربین دید در شب، دوربین های حرارتی، رادارها، میکروفن های بسیار حساس، نور افکن ها و انواع منور از میزان استقرار و غافلگیری عملیات شبانه به طور قابل توجهی کاسته است.

بدیهی است انجام عملیات شبانه مستلزم داشتن آموزش ویژه می باشد، زیرا شب با ویژگی هایی از قبیل دید محدود و ایجاد هراس سبب می شود که افراد نتوانند به طور موثر تن به رزم داده و وظیفه خود را انجام دهند. بنابر این لازم است که همواره با آموزش های روزانه، افراد را با تمرینات کافی برای رزم در شب نیز آماده نموده و روحیه آفندی، مبارزه و جسارت را در آنها پرورش داد (3).

1- از بین بردن ترس و هراس فرد از تاریکی.
2- بکار بردن صحیح و بموقه جنگ افزار و وسایل انفرادی.
3- اشنایی با فنون و حرکات در شب و نگهداری سمت.
4- بالا بردن میزان جنگجویی فرد برای شرکت در رزم شبانه.

استفاده از حواس در شب
صداههای معممولی میدان رزم و همچنین استشمام بوهای مختلف یک عامل کسب خبر بوده و به کمک هر صدا یا بویی می توان اطلاعات بدست اورد.
صدایی شکستن شاخه های نازک درختان صدای حرکت روایک ،تلق تلق قمقمه ها ، صدایی زنجیر تانکها و بطور خلاصه هرصدا و حرکتی از دشمن معنی و مفهوم خاصی دارد.

بنابر این استفاده از حواس
1- یاد بگیرید که صداها و بوهای مختلف را از یکدیگر تمیز دهید.
2- بیاموزید که چگونه سمت و برد صداها را تخمین بزنید.
3- عادت کنید که صبور و با حوصله باشید.
4- در نظر بگیرید که هر چه شنیدید یا دیدید، بلافاصله به فرمانده خود گزارش دهید.

حس شنوایی
در مواردی که دید محدود است برای جبران کمبود ان بایستی از گوش دادن که خیلی ازدیدن حساستر است کمک بگیرید. زیرا صدا در شب بهتر از روز، در هوا مرطوب بهتر از هوای خشک و در هوای سرد بهتراز هوای گرم شنیده می شود.گوش دادن یک نوع وسیله کمک خبر بوده و با شنیدن صداهای مختلف می توانید محل تقریبی انها را تعیین و اطلاعات از دشمن کسب نمایید.

صداهای گوناگون مانند
1- صدای برخورد شاخه های درختان و بوته ها به کلاه، لباس و پوتین سربازان.
2- صدای پای سربازان هنگام راه رفتن، دویدن و پریدن.
3- صدای سرفه، عطسه، صحبت و پچ پچ پای سربازان با یکدیگر.
4- صدای تلق تلق قمقمه ها، تجهیزات اویزان که از حرکت ایجاد می شود.
5- صدای موتور و حرکت خودروهای که به گوش می رسد.
6- صدای سنگها و ریگهای که بر اثر برخورد پای سربازان برزمین ایجاد می شود.
کمک موثر به شما در بدست اوردن اطلاعات می نماید.

حس بوییایی
با در نظر گرفتن سمت بادها، بوها نیز مانند صداها در پیدا کردن محل دشمن کمک می نماید.بوهای که از مواد نفتی، پختن غذا، زخم بندی واستعمال دخانیات استشمام می شود. نشانه وجود فعالیت دشمن در یک منطقه می باشد.

حس لامسه
با لمس کردن اشیا در تاریکی میتوان انها را از یکدیگر تشخیص داد بنابراین شما نیز می توانید بدون ایجاد روشنایی جنگ افزار و تجهیزات خود را مرتب و به موقع از انها استفاده کنید.

حس بینایی
اصول دیدن در شب : 1- چشم خود را به تاریکی عادت دهید. 2- بطور منظم به اطراف هدف نگاه کنید.
عوامل موثر در دید شب : 1- کمبود ویتامین A در بدن 2- سرماخوردگی، سردرد و خستگی زیاد. 3- استعمال مواد مخدر، کشیدن سیگار و مصرف م ش ر و ب ا ت الکلی.

مهم‌ترین نکات:

مهمترین نکات در رزم شبانه و دید در شب:
1)    ایستادن حدود 3 تا 5 دقیقه در یک اتاق تاریک و یا بکار بردن عینک قرمز یا دودی بمدت 5 دقیقه در اتاق روشن می توان چشم را به تاریکی عادت داد.
2)    کمبود ویتامین آ در بدن به دید در شب لطمه می زند.
3)    دید در شب بعلت وارد شدن نور شدید به چشم از بین می رود. بنابراین بمحض قرار گرفتن بطور موقت در منطقه نورانی، یکی از چشم های خود را بسته و پس از برطرف شدن نور آن را باز کنید.
4)    اهداف مشخص اگر پشت عوارض طبیعی و مصنوعی همچون درخت و بوته قرار بگیرند ، حتی توسط اشعه مادون قرمز نیز دیده نمی شوند
5)    مهمترین و اساسی ترین عواملی که در دید در شب باید رعایت شوند دو عنصر نور و صدا هستند.
6)    استفاده از تجهیزات و وسایل مولد نور و منعکس کننده همچون عینک و انگشتر و ساعت نیز ممنوع است  و می بایست استتار یا مخفی شوند.
7)    مهمترین صداهای تولید شده یک رزمنده در شب عبارتند از: صدای تجهیزات شل شده، صدای آب قمقمه نیمه پر، برخورد پا و کشیدن آن، سرفه و عطسه.
8)    حرکت در شب بصورت آهسته و خمیده بمسافت کوتاه است تا پس از گوش دادن و مطمئن شدن از عدم کشف توسط دشمن ادامه دهیم.
9)    قرار دادن برخی عوارض و برجستگی های زمین بعنوان شاخص جهت حفظ جهت مسیر، همچنین به آنها زیاد نزدیک نمی شویم و در امتدادشان حرکت می کنیم.
10)    درصورت نبود برجستگی ها، از قطب نما استفاده می کنیم تا مسیر گم نشود.
11)    برخورد به بوته زارها و شاخ و برگ ها موجب توجه دشمن می شود.
12)    دویدن در رزم شبانه ممنوع است چون مولد صدا است جز بدستور فرمانده در شرایط خطر.
13)    بستن شلوار از ران و مچ و زانو با نخ تا تولید صدا نکند و بچیزی گیر نکند.
14)    معمولترین حرکت ها در شب وضعیت پا شتری و گربه ای است.
15)    برای تیراندازی در شب چون دیگر مگسک مشخص نیست باید برای نشانه روی از لوله اسلحه استفاده کرده و آن را بسمت هدف قرار داد.
16)    درصورت وجود فشنگ های رسام بصورت رگباری کوتاه و منقطع سه تیری اقدام به تیراندازی کنیم تا دقت ما بالا رود.
17)     دشمن در شب با استفاده از شعله اسلحه می تواند موقعیت ما را کشف کند پس تا زمانیکه اطمینان حاصل نشده که دشمن در تیررس ما قرار گرفته تیراندازی نکنید.
18)    برای کشف موقعیت دشمن، می توان از موضع های فرعی و نه اصلی خود بسمت وی شلیک کنیم که در این صورت با پاسخ آن مواجه می شویم.
19)    فراموش نکنیم در پدافند و دفاع هرگاه دشمن رویت شد به او تیراندازی کنید ولی  در حالت آفند و هجوم زمانی تیراندازی کنید که دشمن شما را کشف کرده و به روی شما شلیک کرده است.
20)    اگر آنقدر به هدف خود نزدیک شدیم که در برد نارنجک های دستی بود بهتر است بجای تیراندازی از نارنجک استفاده شود چون شعاع چندیدن متر را پوشش می دهد و محل موضع ما نیز کشف نمی شود.
21)    نحوه آمارگرفتن در رزم شب اینگونه است که فرمانده به نفر اول سر ستون می گوید: شمارش. نفر اول نیز این کلمه را به نفر پشت سری خود اعلام می کند و همینطور تا به نفر آخر اعلام شود. سپس نفر آخر ستون با دست به پشن نفر جلویی زده و می گوید: (عدد یک).
22)    در حین آمارگیری نفرات باید مطمئن شوند که شمارش به نفر جلویی منتقل شده و قطعی رخ نداده است.
23)    ماه در شب حالت های مختلفی دارد که می توان از آن برای انجام ماموریت های خاص بهره برد.
24)    هرچیزی که آرامش شب را برهم بزند مانند باران و تگرگ و ... برای مهاجم سودمند است. همچنین هنگام دفاع در شب های طوفانی باید تعداد سربازان پاسگاه ها را افزایش داد.
25)    زمانیکه دید محدود است از حس شنوایی بهره بگیرید و بدانید که صدا در شب بهتر از روز و در هوای مرطوب بهتر از خشک و در هوای سرد نیز بهتر از هوای گرم شنیده می شود.
26)    در تاریکی شب بطور نامنظم به اطراف هدف و خود نگاه کنیم و جهت این امر از دید کناری استفاده شود.

 

ارجاعات:

1- روشن، علی اصغر و نوراله، فرهادیان. فرهنگ اصطلاحات جغرافیای سیاسی- نظامی. تهران: دانشگاه امام حسین (ع)؛ 1385. ص 112.

2- رستمی، محمود. فرهنگ واژه های نظامی. تهران: ایران سبز؛ 1386. ص 449.

3- یارندی، محسن و سایرین. دستور رزمی ز- 7 – 14 رزم انفرادی. تهران: معاونت آموزش نزاجا؛ 1387. ص 164.

سایر منابع:

1. مودتی، علی. رزم انفرادی. تهران: معاونت آموزش و تربیت ناجا؛ 1390.
2.   وروزی، محمد تقی. فرهنگ دفاعی – امنیتی. تهران: انتشارات سنا؛ 1385.
3. پایان نامه دانشجویی دانشگاه افسری
4. مقالات منتشر شده در فروم‌های نظامی میلیتاری و ارتشی
5. سایت ناجا
6. آمادگی دفاعی

کتاب رزم شبانه

بازنشر با ذکر صفحه و منابع یاد شده مجاز می‌باشد