تحلیل و بررسی نارنجک ضد زره آر پی جی ۷
نویسنده:علی گوهر صمیمی
با تشکر از اقای یاور
نکته ویژه:
آر پی جی نام سری از نارنجک های ضد زره می باشد که توسط روسیه/شوروی ساخته شده است که نام کامل روسی ان ручной противотанковый гранатомёт به معنی نارنجک ضد تانک دستی می باشد اما بنا به دلایلی در اکثر منابع فارسی به اشتباه به این نارنجک ضد زره ،راکت و موشک اطلاق می شود که کاملا غلط می باشد.
شاید گفت مشهور ترین و پراستفاده ترین نارنجک های ضد زره جهان راکت ضد زره آر پی جی -۷ است ، با اینکه بیش از ۵۰ سال از ورود آن به خدمت می گذرد ولی باز هم آن را در اکثر جنگها و نبردهای روز جهان می توان مشاهده کرد .
داستان ساخت آر پی جی -۷ را می توان به تکامل آر پی جی -۲ ربط داد ، در زمان جنگ جهانی نیروهای آمریکایی برای نابود کرن تانک های دشمن از نوآوری جدیدی استفاده کردند و آن هم ساخت اولین نارنجک ضد زره جهان بود نام این راکت بازوکا ام ۹ نام داشت چندی پس از ساخت این راکت آلمانها از راکت ضد زره پانزرفاست رونمایی و به صورت محدود بر ضد زرهی های متفقین استفاده کردند.
نارنجک آر پی جی ۲
در این میان متخصصین شوروی تحت تاثیر پانزرفاست نارنجک آر پی جی – ۲ را طراحی و تولید کردند ویکن این نارنجک مشکلات خاص خود را داشت از جمله آن :برد کم و دقت پایین ،کاربری سخت و دشوار و قدرت کم و دلیل دیگر که باعث شد تا آر پی جی ۲ به سرعت دچار تحول و تکامل شود توسعه و ساخت راکت ام ۷۲ لاو آمریکا بود که با این حساب آر پی جی -۷ مدل تکمیل شده آر پی جی -۲ به حساب می آید.
از ویژگی های این نارنجک ضد زره که باعث شد به صورت جهانی محبوب و مشهور شود:بدون لگد بودن،کاربری اسان و ارزان بودن،عملکرد عالی و تا حدود سبک بودن دسترسی آسان با وجود تولید بیش از ۹ میلیون قبضه.این راکت در کنار تفنگ تهاجمی کالاشینکف (کلاشینفک) سلطان میادین جنگی هستند که شاید در کمتر جنگی به کار گرفته نشدند.
ویژگی ها
این نارنجک به منظور نابود سازی زرهی ها و ساختمان ها و سنگر ها و وسایل لجستیکی و حمل و نقل تولید گشته است.
سرعت این نارنجک در ابتدای شلیک در حدود ۱۱۰ متر بر ثانیه و حداکثر سرعت رسیده ۳۰۰ متر بر ثاینه است
خرج انفجاری این نارنجک در مدل های اولیه توان نفوذ تا ۲۶۰ م م زره و در مدل ها چون وی آر تا ۷۵۰ م م نفوذ را داراست هم چنین این نارنجک از خرجهای ترموباریک با توان پاکسازی عالی مراکز تجمع و سنگر های دشمن را داراست.
سه نوع مهمات این نارنجک بشرح زیر است:
الف-نارنجک جنگی ضد تانک برنگ زیتونی و خرج پرتاب سبز و کلاهک ماسوره نقره ای.
ب-نارنجک جنگی ضد نفربرنگ زیتونی وخرج وپرتاب قرمز کلاهک ماسوره قرمز.
پ-نارنجک اموزشی قسمت سر،به رنگ مشکی و خرج برتاب سبزرنگ ، فاقد مواد منفجره.
| نام | کلاهک | وزن | قطر | میزان نفوذ |
| پی جی-۷وی وی ام | خرج گود | ۲٫۲ کیلوگرم | ۸۵ م م | ۲۶۰ م م |
| پی جی۷ وی ال | خرج گود | ۲٫۶ کیلوگرم | ۹۳ م م | ۵۰۰ م م |
| پی جی ۷ وی ار | خرج گود دو مرحله ای | ۴٫۵ کیلوگرم | ۶۴ م م | ۵۰۰ تا ۷۵۰ م م |
| او جی ۷وی | انفجاری ترکش شونده | ۲ کیلوگرم | ۴۰ م م | برای استفاده بر ضد نفر پیاده با شاعاع تخریب ۷ متر |
| تی بی جی۷وی | کلاهک تریموباریک | ۴٫۵ کیلوگرم | ۱۰۵ م م | برای استفاده بر ضد ساختمانها با شعاع تخریب مستقیم ۱۰ متر |
در تصویر مهمات های مختلف قابل شلیک از ار پی جی ۷ را میتوان دید. شماره ۱: مهمات ار پی جی۲ قابل شلیک از ار پی جی۷، شکاره ۲،۳ و۴ مهمات خرج گود ضد زره با توان نفوذ مختلف، شماره ۵ مهمات ضد زره دو مرحله ای، شماره ۶ مهمات تریموباریک و شماره ۷ مهمات انفجاری ترکش شونده
نارنجک دارای ۴ قسمت می باشد.
الف-خرج پرتاب و پره ها.
ب-خرج پرواز(پوستر موشکی).
پ-سرنارنجک با خرج گود.
ت-ماسوره.
نحوه عملکرد خرج آر پی جی -۷
در واقع خرج گود بدین شکل عمل میکند که در درون کلاهک موشک ویا راکت یک تکه فلز مخروطی شکل قرار دارد که مواد منفجره در پشت سر ان قرار گرفته است. بعد از برخورد مهمات با هدف ، مواد منفجره ، منفجر شده و ان تکه فلز درون کلاهک به دلیل دمای بالا به شکل مواد مذاب در امده و با در نظر گرفتن فشاری که پشت سر ان است(بر اثر فشار موج انفجار) با سرعت زیاد مانند یک رشته باریک به زره تانک برخورد کرده و ان را ذوب میکند و وارد تانک میشود. خرج گود تنها زمانی به حداکثر توان خود می رسد که دقیقا با نوک کلاهک به زره تخت برخورد کند (یعنی زره بدون شیب ) وبرخورد با هر سطح شیب داری دست کم میزان نفوذ را یک سوم کاهش میدهد.
در مورد برد نارنجک آر پی جی ۷ می توان گفت که حداکثر برد آن در حدود یک کیلومتر است ولیکن به خاطر این که نحوه کار این راکت و قرار گرفتن تحت تثیر عواملی چون سرعت و نحوه وزش باد بسیار پایین تر از رقم یاد شده است.
احتمال برخورد راکت به هدف در۵۰ متر ۱۰۰% در ۱۰۰ متر ۹۶% ، در ۲۰۰ متر ۵۱% در ۳۰۰ متر ۲۲% و در ۵۰۰ متر ۴% است از این رو برد واقعی شلیک این سلاح حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ متر بسته به سرعت باد و جهت باد است .
منطقه خطر این راکت از پشت در حدود ۳۰ متر است و راکت بعد از شلیک در زمانی حدود ۶ تا ۸ ثانیه به صورت خودکار نابود می شود.
جنگ ها
در مورد نبرهایی که این نارنجک در آن حضور داشته نمی توان آمار دقیقی ارائه کرد چون این نارنجک بعد از ساخت در اکثر جنگهای جهان به خصوص جنگ های خاورمیانه حضور فعال داشته است.
اما در نبردهای حال و روز جهان این نارنجک توانایی نابود کردن و نفوذ در زره تانک و نفربر های مدرن را ندارد و تنها در جنگ شهری و نابود سازی ساختمان ها ، سنگر ها و مراکز تجمع دشمن و ماشینها و کامیون های نظامی استفاده موثر نمود (با توجه به خرج های ترمورباریک و اطلاعات یاد شده در جدول بالا) و گهگاهی نیز برای بازی کردن با تانک ها استفاده می شود به هر حال هنوز خدمه تانک های امروزی در رویارویی با آرپی جی زن ها با جیغ و وحشت آن را پشت بیسیم اعلام می کنند.
اما با این حال این راکت بر ضد زرهی ها منسوخ نشده است و از این نارنجک بر ضد زرهی های کشورهای با بودجه کم که از زرهی های قدیمی استفاده می کنند استفاده می شود.
در جنگ هایی چون جنگ خلیج فارس حمله آمریکا به عراق(۲۰۰۱) و افغانستان(تهاجم آمریکا) و جنگ چچن(روسیه) که جنگجویان محلی از راکت ای آر پی جی-(۷) در مقابل تانک های مردن آبرامز ،چلنجر، و تی -۹۰استفاده می کردند ، دچار سردر گمی شدند چون به هیچ وجهه این راکت کارساز نبود.
خلاصه مطالب
کالیبر نارنجک انداز ۴۰ میلیمتر
کالیبر نارنجک ۸۵ میلیمتر
طول نارنجک انداز ۶۶ سانتیمتر
طول نارنجک بدون خرج باروتی ۶۴ سانتی متر
طول نارنجک کامل ۵/۹۲ سانتیمتر
سرعت اولیه نارنجک ۱۲۰ متر در ثانیه
حداکثر سرعت نارنجک ۳۰۰ متر ثانیه
نواخت تیر اندازی عملی با توجه به مهارت نارنجک انداز ۴ الی ۶ تیر در دقیقه
حداکثر برد حدود ۱۰۰۰ متر
برد موثر ۳۳۰ متر
وزن نارنجک انداز با دوربین ۶۳۰۰ گرم
وزن نارنجک کامل ۲۲۰۰ گرم
وزن کیسه حمل نارنجک بادو عدد نارنجک و متعلقات ۷۱۰۰ گرم
وزن کیسه نارنجک با سه عدد راکت ۹۳۰۰ گرم
———————–
گردآوری و تالیف:علی گوهر صمیمی
با تشکر ویژه از آقای گلدوز مطلق
کپی برداری تنها با ذکر منبع اصلی(اوج آرمی و دانشنامه دفاعی) و نام نویسنده مجاز می باشد.
منابع:
سنترال کلوب
جنگاوران
ویکی پدیا
راسخون
