موشک دوربرد هوا به هوای فالکن

موشک AIM4

مقدمه

موشک GAR-9 / AIM-47 نمونهء دوربرد شدهء موشک قدیمی هوا به هوای AIM-4 Falcon می‏باشد. AIM-47 با رادار کنترل آتش AN/ASG-18 ساخت هیوز هماهنگ بود و قرار بود مجموعهء رادار و موشک، به عنوان سلاح اصلی هواپیمای F-108 Rapier ساخت نورث آمریکن، به کار گرفته شوند. (چون این هواپیما، پروژه‏ای در حال ساخت بود، از آن با نام XF-108 نیز یاد می‏کردند)
موشک AIM-47 در ابتدا با نام GAR-9 معرفی شده بود. GAR-9 مجهز به راکت سوخت مایع، کلاهک هسته‏ای، سامانهء هدایت‏پذیری نیمه‏فعال راداری، هدایت‏پذیری حساس به حرارت در انتهای مسیر پرواز، سرعتی برابر 6 ماخ و بردی تا 210 کیلومتر داشت.

تاریخچه
به سال 1957، هیوز در حال طراحی سیستم سلاح مخصوص برنامهء LRI-X متعلق به نیروی هوایی ایالات متحده بود که هدف برنامهء LRI-X، طراحی جنگنده‏ای شکاری رهگیر، با سرعت 3 ماخ بود. در این هواپیمای جدید، قرار بود ترکیب دو سامانهء‌ کنترل آتش بسیار دوربرد XY-1 و موشکهای دوربرد هوا به هوای GAR-X استفاده شود؛ ضمن اینکه طبق برنامه، مقرر شده بود، سرجنگی موشک که از نوع مواد منفجرهء به شدت انفجاری بود، با کلاهک هسته‏ای قابل تعویض باشد؛ و موشک بردی بین 15 تا 25 مایل (25 تا 40 کیلومتر) داشته باشد.
به تاریخ آوریل 1958، ضمن اینکه طراحی و ساخت رهگیر دوربرد توسط برندهء مناقصهء پروژهء LRI-X دنبال می‏شد، برنامهء ساخت موشک GAR-9 و رادار کنترل آتش AN/ASG-18 نیز (به پیمانکار خصوصی) واگذار گردید. برندهء مناقصهء طراحی هواپیمای LRI-X، کمپانی معظم هواپیماسازی نورث‏آمریکن با جنگنده‏ای به نام F-108 Rapier بود؛ ضمن اینکه سامانهء مورد نظر قرار بود با هواپیمای XF-103 نیز توسط کمپانی هیوز در ارتباط با برنامهء LRI-X مورد آزمایش قرار گیرد.

به تاریخ 23 سپتامبر 1959، برنامهء‌ ساخت هواپیمای F-108 لغو گردید، اما تصمیم گرفته شده بود که برنامهء‌ ساخت سامانه‏های AN/ASG-18 و GAR-9 همچنان دنبال شود. نمونهء آزمایشی موشک که به نام XGAR-9 شناخته می‏شد، در سال 1963، به نام XAIM-47A تغییر نام یافت؛ و به جهت امکان شکار بمب‏افکن‏های شوروی در فواصل بسیار دور، بسیار بزرگ و سنگین وزن بود تا قادر باشد در مسافتهای طولانی پرواز کند.
ادعا شده بود که موشک بردی فراتر از 160 کیلومتر دارد. GAR-9 از هدایت‏پذیری نیمه‏فعال راداری بهره می‏برد (SARH)، و رادار هدفیاب موشک امکان قفل بر روی اهدافی تا سطح مقطع 9.3 متر مربع (100 فوت مربع) در فاصلهء 116 کیلومتری را ممکن می‏ساخت. موشک در ابتدای مسیر پروازش به سمت هدف، از سیستم برنامه‏ریزی شدهء خلبان خودکار بهره می‏گرفت؛ بدین جهت مختصات دقیق هدف، قبل از پرتاب، به سر هدایت‏گر موشک انتقال می‏یافت.
مشکلات اولیهء پیش آمده به هنگام طراحی سامانهء جستجوگر نیمه‏فعال راداری، باعث هدایت طراحی به سمت ساخت سامانهء نیمه‏فعال راداری به همراه سامانهء حساس به حرارت شد. اما ساخت یک سیستم هدایت‏پذیری دوگانه، سرانجام کنار گذاشته شد، زیرا باعث افزایش معادل 2 اینچ در قطر و 82 کیلوگرم در وزن موشک می‏‎شد و چنین تغییراتی، نیازمند طراحی مجدد قسمت دریچهء تسلیحات هواپیمای F-108 می‏گشت.
برای پیشرانهء ‌موشک نیز پیش‏بینی شده بود که یک موتور توربوجت به نام Aerojet-General XM59 مجهز به سوخت جامد استفاده شود که به موشک، سرعتی برابر 6 ماخ را می‏بخشید. سرانجام مشکلات رخ داده با این موتور، مهندسین را وادار کرد تا از پیشرانهء ساخت لاکهید به نام Lockheed XSR13-LP-1 مجهز به سوخت جامد استفاده کنند. (ضمن اینکه استفاده از یک نوع پیشرانهء جت ساخت لاکهید، مجهز به سوخت مایع قابل ذخیره سازی نیز در نظر گرفته شد) اما پیشرانهء جدید لاکهید دارای قدرت کمتری بود و سرعت موشک را تنها به 4 ماخ می‏توانست برساند.
در ابتدا، مرکز لابراتوار ملی (National Laboratories)، اقدام به طراحی یک کلاهک هسته‏ای به قدرت 0.25 کیلوتن از نوع W-42 برای سرجنگی GAR-9 نمود. اما ساخت کلاهک هسته‏ای به سال 1958 کنار گذاشته شد. سایر کوشش‏های انجام شده در جهت ساخت کلاهک اتمی برای GAR-9 هیچ ثمری در پی نداشتند. در اواسط سال 1959، برای این موشک، از کلاهک متعارف 45 کیلوگرمی مجهز به فیوز مجاورتی در نظر گرفته شد.

موشک آیم 47 و هواپیمای YF12

پس از آنکه مطابق برنامهء از پیش تعیین شده، هواپیمای آزمایشگر موشک یعنی XF-103 در اختیار قرار نگرفت، کمپانی هیوز بر آن شد تا از بمب‏افکن مافوق‏صوت تغییر یافتهء B-58 Hustler بهره ببرد. بمب‏افکن مزبور، دچار تغییرات بسیار گسترده شد تا قادر شود رادار AN/ASG-18 را در محل دماغه جای دهد؛ ضمن اینکه یک جایگاه تیغه‏ای شکل در محل زیر هواپیما جهت حمل یک فروند موشک GAR-9 تعبیه شد. (سایر تغییرات، جزئی بودند) بدین ترتیب هواپیمای تغییر یافتهء B-58، به شماره سریال 665 – 55 به نام مستعار Snoopy اسم گذاری شد، و با دماغه‏ای متمایز، شناخته می‏شد.
پرتابهای سطح زمین موشک GAR-9 به تاریخ آگوست 1961 آغاز شدند و به دنبال آن، پرتابهای هوایی توسط Snoopy نیز به تاریخ می 1962 شروع گشتند.                               

YF-12A (شکاری - رهگیر F-12)
به سال 1960، کمپانی لاکهید در حال طراحی هواپیمایی شکاری - رهگیر بود که در نهایت YF-12A نام گرفت. این شکاری، از هواپیمای جاسوسی سازمان CIA به نام A-12 مشتق شده بود. به دنبال لغو ساخت هواپیمای F-108 که بنا بود، موشک جدید GAR-9 در آن مورد استفاده قرار گیرد، کمپانی هیوز در ساخت هواپیمای LRI-X به کارخانهء لاکهید ملحق شد و سامانهء جدید سلاح خود را درون هواپیمای جدید لاکهید، یعنی پرندهء سیاه (Blackbird) جای داد. 
 هواپیمای جدید و مخوف لاکهید، یعنی YF-12A، دارای چهار جایگاه درونی حمل سلاح بود، اما دریچهء حمل تسلیحات قسمت جلوی سمت راست، جهت حمل سیستم‏ها و تجهیزات اضافه بر سازمان الکترونیکی، که با سامانهء کنترل آتش در ارتباط بودند، در نظر گرفته شده بود. سرانجام، هفت جایگاه پرتابگر موشک در نمونهء اولیهء YF-12A پیش‏بینی شدند، که منجر به 6 شکار می‏شد؛ تک جایگاه از دست رفته نیز برای نصب راکت جهت افزایش قدرت در حالت واماندگی در نظر گرفته شد. 
13 پرتاب موشک AIM-47 از طریق هواپیمای YF-12A به انجام رسید، و از این تعداد 12 موشک با دقت تمام، به اهداف مورد نظر، اصابت کردند. آخرین موشک پرتابی AIM-47 از طریق هواپیمای شکاری YF-12، با سرعت 3.2 ماخ و در ارتفاع 74.400 فوت (22.677 متر) پرواز کرد و سپس به هدف خود، که یک هواپیمای بی‏سرنشین (Drone) از نوع QB-47 بود و در ارتفاع 500 فوتی (152 متر) سطح زمین در حال پرواز بود، اصابت نمود.
متاسفانه همانند هواپیمای F-108، برنامه ساخت شکاری پرقدرت و دورپرواز F-12 نیز، که نمونهء اولیهء آن با نام YF-12 ساخته شده بود، به سال 1966، برای همیشه لغو گردید.
در تولید موشکهای AIM-47 انتظار می‏رفت، گونهء فشرده‏‎تر شدهء آن به نام AIM-47B ساخته شود، که در مدل B، بالچه‎ها جهت امکان‏‎پذیری نصب در درون محفظهء حمل تسلیحات جنگندهء تغییر یافتهء F-12B، جمع می‏‎شدند تا فضای کمتری را اشغال نمایند.
اگرچه جنگندهء F-12B هیچگاه به تولید نرسید، اما موشک AIM-47 و رادار AN/ASG-18 دارای ماندگاری بسیار طولانی شدند. موشک AIM-47 سرانجام به عنوان پایه‏ای جهت ساخت موشک دوربرد هوا به هوای AIM-54 Phoenix ویژهء نیروی دریایی ایالات متحده، مورد استفاده واقع شد. همچنین سامانهء کنترل آتش AN/ASG-18 به عنوان نقطهء شروعی جهت ساخت رادار AN/AWG-9 مورد استفاده قرار گرفت. سرانجام برنامهء تولید موشک AIM-47، با ساخت تنها 80 فروند خاتمه داده شد.

سایر کاربردها:
در آن زمان، یک نمونهء ضدرادار از موشک AIM-47 به نام XAGM-76A مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین قرار بود از موشک AIM-47 در بمب‏افکن اتمی B-70 Valkyrie به عنوان سلاحی دفاعی استفاده شود.
مشخصات:
عملکرد: موشک هوا به هوا
کشور سازنده: ایالات متحده آمریکا
پیشرانه: موتور سوخت جامد
طول:۳.۸۲ متر
قطر:  ۳۴.۳ متر
وزن : ۳۷۱ کیلوگرم
برد: ۱۶۰ کیلومتر(۱۰۰ مایل)
کلاهک: ۴۵ کیلوگرم