زاویه حمله
زاویه حمله که آنرا با نماد آلفا نشان می دهند ، اصطلاحی در آیرودینامیک می باشد که بیان کننده زاویه برخورد بین وتر یک ایرفویل و بردارهای سرعت حرکت نسبی هوا می باشد.
در هوانوردی ، زاویه حمله برای تشریح زاویه بین وتر یک بال و بردارهای حرکت نسبی هوا که به بال برخورد می کنند استفاده می شود. در زمانهای گذشته در بریتانیا اصطلاح زاویه نصب بال (Angle Of Incidence) بجای زاویه حمله استفاده می شد.
ضریب لیفت در یک بال ثابت هواپیما کاملا به زاویه حمله وابسته می باشد. افزایش زاویه حمله تا حد معینی باعث افزایش ضریب لیفت می شود که از آن حد به بعد با افزایش زاویه حمله ضریب لیفت کاهش می یابد. به این حالت که ضریب لیفت و به تبع آن نیروی لیفت کاهش می یابد حالت Stall یا واماندگی گفته می شود.
چنانچه در یک بال هواپیما زاویه حمله را افزایش دهیم، جدایی جریان هوا در قسمت سطح بالایی بال کاملا مشخص می باشد و کاهش این امر با افزایش ضریب لیفت ممکن می باشد. در یک زاویه حمله بحرانی بال دیگر تحمل وزن هواپیما را نخواهد داشت. به همین دلیل هواپیما به سمت پایین کشیده می شود.
زاویه حمله بحرانی
زاویه حمله بحرانی زاویهای می باشد که در آن جریان هوا بقدر کافی بر روی سطح بالایی ایرفویل امتداد پیدا نمی کند. در این نقطه ، همانطور که گفته شد حالت stall یا واماندگی برای هواپیما رخ می دهد. حالت واماندگی همانطور که به زاویه حمله مربوط می باشد بیشتر از آن به سرعت هوا نیز مربوط است. تاثیر سرعت هوا بر روی هواپیما و ایجاد حالت واماندگی متغییر بوده و به شرایطی مانند : وزن هواپیما ، ضریب بار و همچنین به پیشرانه موتور وابسته می باشد. زاویه حمله بحرانی معمولا در تمامی ایرفویلها 15 درجه می باشد.
بیشتر هواپیماها دارای هشدار دهندهای می باشند که حالت واماندگی (Stall) را هشدار می دهند، معمولا یک هشدار دهنده صوتی می باشد، زمانیکه زاویه حمله به حالت بحرانی خود نزدیک می شود هشدار دهنده شروع به هشدار دادن می کند. در هواپیماهای ترابری هشدار دهنده ها علاوه بر دارا بودن هشدار صوتی نیز دارای لرزاننده ای نیز می باشند که به هنگام نزدیک شدن به زاویه حمله بحرانی و ایجاد حالت واماندگی شروع به لرزش و تکان می کنند. همچنین برخی از این هواپیماها دارای عمل کننده های اتوماتیکی نیز می باشند ، که بطور اتوماتیک رسیدن راویه حمله به حالت بحرانی را تشخیص داده و بطور اتوماتیک از رسیدن آن به زاویه حمله بحرانی جلوگیری می کند.
برخی دیگر از هواپیماها دارای کامپیوتری می باشند که بطور اتوماتیک از بلند شدن دماغه هواپیما در زمانیکه بال ها در زاویه حمله بحرانی قرار دارند جلوگیری می کند، البته با صرفنظر کردن هدایت خلبان. این حالت به اصطلاح محدود کننده زاویه حمله یا محدود کننده آلفا نامیده می شود.
در زمانهایی که بلند شدن و نشستن هواپیما بحرانی می باشد یا به عبارت بهتر در زمانهای کوتاهی انجام می پذیرد ، مانند برخاستن هواپیماهای جنگی از روی ناو و یا برگشتن آنها به روی ناو ، در این حالت هواپیما به نشان دهنده های لیفت و زاویه حمله ممکن است مجهز شده باشد. وظیفه این نشان دهنده ها نمایش زاویه حمله و همچنین انرژی پتانسیل روی بال می باشد و با نمایش این اطلاعات به خلبان در هدایت بهتر هواپیما کمک می کند.
آلفا خیلی بالا (Very High Alpha)
در برخی از هواپیماهای نظامی نیازی به نمایش زاویه حمله بحرانی متداول نمی باشد، در برخی از آنها هواپیما نیاز دارد تا به یک زاویه بحرانی خیلی بالا دست یابد یا به عبارت بهتر یک آلفا خیلی بالا. این امر برای هواپیما یک حالت چالاکی و فرزی ایجاد می کند. در حال حاضر بالاترین زاویه حمله ثبت شده 120 درجه و آنهم در مدت زمان 2 تا 3 ثانیه بوده است. این امر بوسیله خلبان مشهور روسی ویکتور پوگاچف بوسیله هواپیمای Su-27 و در نمایش هوایی سال 1989 در پاریس انجام شد.
