فشار شکن و ترمز دهانه چیست؟

فشارشکن دهانه توپ هویتزر آکاتسیا

فشارشکن دهانه توپ مستا

فشارشکن دهانه توپ پالادین


فشارشکن دهانه توپ ام 110



طبق قانون اول نیوتن ، هر عمل دارای یک عکس العمل متناسب است. یعنی هر کنش دارای یک واکنش به همان اندازه کنش و در جهت مخالف آن است. لگد یک اسلحه نیز واکنش شلیک یک گلوله در داخل لوله اسلحه است. لگد توسط دو عامل ایجاد می شود : اول به وسیله درگیر شدن گلوله با خان لوله و فشاری که گلوله برای خروج از لوله و به واسطه درگیر شدن با خان لوله به عقب وارد می آورد ( البته توپ های بدون خان ، مثل توپ تانک ها ، فشار بسیار کمتری به عقب وارد می آورند. علت این امر نیز اصطکاک بسیار کم گلوله های توپ با بدنه لوله است ) و دوم به وسیله گازهای حاصل از انفجار مواد پروپلنت است که در پشت گلوله قرار دارند و گلوله را به سمت جلو هل می دهند و تلاش می کنند که از لوله خارج شوند. از دیرباز برای مقابله با عقب نشینی نیروی اول ( درگیر شدن گلوله با خان ) راه موثری وجود نداشت. از اواخر دهه 90 میلادی مکانیسم لوله تلسکوپی به منظور کاهش لگد حاصل از درگیر شدن گلوله با خان در برخی از اسلحه ها ارائه شد ، مثل اسلحه روسی An 94 Abakan و اسلحه آمریکایی Barrett 98B . اما به منظور کاهش نیروی حاصل از فشار گازهای پشت گلوله از دیرباز راه حل ساده و قابل اعتمادی وجود داشت. اسلحه هایی که از لوله خان دار استفاده می کردند ، به منظور کاهش نیروی پس زنی حاصل از خروج گازها از لوله ، از شعله پوش هایی استفاده می کردند که باعث کاهش نیروی پس زنی اسلحه می شد. این شعله پوش ها که در دهانه لوله تسلیحات نصب می شوند ، مسیر گازهای خروجی را از راستای قائم منحرف می کنند و به این ترتیب باعث می شوند فشار وارد شده به چامپر عقب اسلحه کاهش یابد. گازهای درون لوله برای خارج شدن از لوله به پشت لوله فشار می آورند. این شعله پوش ها با انحراف گازهای خروجی از راستای قائم خود باعث کاهش فشار و در نتیجه کاهش لگد اسلحه می شوند. از آنجایی که گازهای حاصل از انفجار مواد پروپلنت گلوله به صورت انفجاری ( نه احتراقی ) حاصل می شود ، به همین دلیل این گازها دارای یک فشار ضربه ای هستند. سرعت قائم ستون گازها در داخل لوله بیشتر از سرعت گلوله است. به همین دلیل زمانی که گلوله به دهانه لوله رسید ، درست در همین زمان از اولین مکانی که دریچه های خروجی گازها از کناره های دهانه آشکار شد ، گازها شروع به خروج از لوله می کنند. تا زمانی که انتهای گلوله از دهانه لوله خارج شود حدود 80 درصد گازهای پشت لوله از شعله پوش خارج می شود. از آنجایی که ستون گاز پشت گلوله و خود گلوله دارای تقابل نیرو با یکدیگر هستند ، به همین خاطر زمانی که گلوله سعی می کند از دهانه توپ خارج شود ، گازها را به سمت عقب هل می دهد و از آنجایی که گازها از دریچه های شعله پوش به سمت طرفین و پشت هدایت می شوند ، به همین دلیل فشار زیادی به عقب وارد می آید و باعث می شود که نیروی کلی لگد اسلحه کمتر شود. این شعله پوش ها در مجموع باعث کاهش فشار گاز داخل لوله می شوند. میزان این کاهش فشار گازهای لوله بسته به نوع اسلحه متفاوت است. در تسلیحات انفرادی با استفاده از شعله پوش های مخصوص انحراف گازهای لوله به سمت طرفین معمولا 15 الی 25 ( بسته به نوع شعله پوش و اسلحه ) از نیروی لگد اسلحه از بین می رود. در توپ های سنگین و هویتزرها معمولا 25 الی 40 درصد از فشار گاز لوله توسط این شعله پوش ها از بین می رود. کاهش فشار گازهای درون لوله علاوه بر کاهش لگد یک مزیت دیگر نیز دارد و آن اینکه باعث کاهش فشار وارد شده بر بدنه لوله می شود و به این ترتیب باعث افزایش عمر مفید لوله تسلیحات می شود. البته از آنجایی که این شعله پوش ها باعث کاهش فشار گاز در دهانه لوله می شوند از این رو به طور متوسط باعث کاهش 3 الی 10 درصدی سرعت دهانه اسلحه می شوند. اما این نقیصه با در نظر گرفتن مزایای بیشتر استفاده از این شعله پوش ها قابل اغماض و چشم پوشی است.
به خروجی گازهای پشت گلوله توجه کنید

توپ M777 در حال شلیک در عراق توسط انگلیسی ها
به خروجی گازهای دهانه توجه کنید



به فشار شکن دهانه توجه کنید




فشارشکن در لوله توپ تانک ام 47

فشار شکن قدیمی

به فشار شکن دهانه رولور توجه کنید

فشارشکن تپانچه XD 40 در نهایت ظرافت و دقت طراحی شده است.


فشارشکن دهانه توپ در تانک پرشینگ

مولف: آقای محمدی
منبع: میلیتاری