روشهای یافتن آب در کویر

روشهای یافتن آب در کویر:

آب کافی مهمترین همراه شما در کویر است حتی در شرایطی که تشنگی خیلی شدید نیست می تواند باعث کند شدن فعالیت مغزی شما گردد، بنا بر این اولین قدم در شرایط بحرانی برنامه ریزی برای تهیه آب می باشد حتی در شرایطی که شما مطمین هستید نیاز مبرمی به آب ندارید. اگر آب در دسترس دارید در نوشیدن آب صرفه جویی نکنید زیرا نرسیدن آب کافی به بدن می تواند باعث گیجی، کند شدن ذهن و غلظت خون گردد همچنین کم آبی بدن می تواند باعث افزایش ترس و سرد شدن بدن گردد پس در شرایط بحران هرچند که آب کافی در اختیار نداشته باشید در مصرف آب صرفه جویی نکنید.

یک انسان معمولی می تواند برای مدت معینی بدون آب به زندگی ادامه دهد. مهمترین عامل از پای در امادن انسان آب نیست بلکه روحیه فرد و عوامل روانی می باشد. مدت زمان زنده ماندن بستگی مستقیم به دمای محیط و میزان تعرق دارد از این روی در شرایط بحران هرگز در زمان تابش خورشید حرکت نکنید و به استراحت بپردازید، زمانی که تابش خورشید به حد اقل میرسد بهترین زمان برای فعالیت است. برای مثال در مناطق کویری ایران در تابستان و در دمای 49 درجه و بدون مصرف آب حد اکثر زمانی که یک فرد زنده می ماند چیزی در حدود 2 الی 3 ساعت می باشد. در صورتیکه همین فرد در زمان تابش در زیر سایه استراحت کند و در شب به ادامه مسیر بپردازد در حدود 5/2 روز می تواند بدون مصرف آب به زندگی ادامه دهد. نکته حایز احمیت دیگر این است که برای هر روز زنده ماندن در دمای 49 درجه (با احتساب استراحت در روز و حرکت در شب ) به مقدار 2 لیتر آب نیاز است.

 

در شرایط بحران نکات زیر را در هنگام مصرف آب رعایت کنید :

در هنگامی که تشنه هستید آب بنوشید، آب را قورت ندهید بلکه آن را در دهان مزه مزه کنید و به آرامی بنوشید، از فعالیتهای غیر ضروری پرهیز کنید و پناهگاهی برای در امان ماندن از تابش خورشید بیابید، در صورتی که هیچ سایه ای نیافتید بدن خود را در شنها دفن کنید و تکه پارچاه ای بر روی سر خود بکشید تا از تابش مستقیم در امان بمانید، هرگز در گرما لباسهای خود را در نیاورید این کار باعث شدت تعرق شما خواهد شد هرچند که احساس گرمای کمتری کنید، حتی صورت خود را نیز بپوشانید، در هنگامی که آب محدود در اختیار دارید مصرف غذا و نمک را کاهش دهید و در هنگامی که هیچ آبی در اختیار ندارید به هیچ عنوان غذا نخورید. بدن شما قادر است تا 10 روز بدون مصرف غذا در شرایط سخت به زندگی ادامه دهد.
برای خنک کردن آبی که همراه دارید پارچه ای نمناک بدور ظرف حاوی آب بپیچید به گونه ای که کاملا آن را بپوشاند، رطوبت پارچه در هنگام تبخیر حرارت آب درون ظرف را می گیرد و دمای آب را کاهش می دهد. این روشی بوده است که گذشتگان برای خنک نگاه داشتن آب از آن استفاده می کرده اند. پس از خشک شدن پارچه مجددا آن را مرطوب کنید. برای مرطوب نگهداشتن پارچه می توانید از آب شور باتلاقها استفاده کنید.
یکی از راحتترین راههای تهیه آب تعقیب رد پای جانوران است، مطمین باشید اگر در منطقه ای که شما هستید رد پای جانوران هست قطعا آب هم هست، شترها و اکثر جانوران در هنگام غروب آفتاب به سمت آب می‌روند.

روش دیگر تهیه آب این است که گودالی به ارتفاع 40 سانتی متر در زمین حفر کنید ( این روش در شنهای روان چندان کار ساز نیست ) در ته گودال لیوان و یا کاسه ای قرار دهید سپس روی گدال را با 1 تکه پلاستیک کاملا بپوشانید و دور تا دور گدال را با سنگ ریزه بپوشانید سپس یک سنگ بسیار کوچک در وسط پلاستیک قرار دهید به گونه ای که سنگ ریزه دقیقا از دید بالا در وسط لیوان قرار داشته باشد.

از این طریق در اثر تابش و گرما، خاک رطوبت خود را از دست می دهد و بخار آب حاصل در برخورد با پلاستیک به شکل قطرات ریز درون لیوان می چکد. در این روش می توانید در هر 6 ساعت نصف لیوان آب تهیه کنید. روش دیگر تهیه آب استفاده از گیاهان کویری است. این گیاهان معمولا ریشه و ساقه پر آبی دارند.

در فاصله تپه های شنی و بوته زارها نیز می توانید آب بیابید. در دریاچه های نمک معمولا در 50 سانتی متری به آب نمک می رسید. می توانید با جوشاندن وسپس سرد کردن بخار آب به آب دست یابید. در صورتی که هیچ روشی کار ساز نبود و تشنگی به شدت بر شما غالب گشته بود تکه ای از ریگ بیابان را در زیر زبان خود قرار دهید این روش باعث می شود بزاق های دهان شما ترشح شوند و از میزان تشنگی شما کاسته شود.

در کویر همیشه مقداری شکر همراه داشته باشید. اضافه کردن شکر به آبهای تلخ کویر مزه آب را عوض می کند و شرب آن را راحت تر مینماید. فراموش نکنید آبی را که در کویر بدست می آورید هرگز بدون جوشاندن و یا قرصهای تصفیه آب مصرف نکنید همچنین برای یافتن آب خود را خیلی خسته نکنید زیرا به آب بدن و توان خود نیاز دارید.  قبل از عزیمت به مناطق کویری نقشه های دقیق منطقه را تهیه کنید. قبل از عزیمت از کسانی که به منطقه آشنایی دارند موقعیت چشمه ها و قنوات را جویا شوید و بر روی نقشه علامت گذاری کنید. دوستان و نزدیکان خود را از سفر خود آگاه کنید.

 

رفع تشنگی بدون آب:

آب مایه حیات است و اغلب جانداران توانایی چندانی در مقابله با بی آبی ندارند. این احساس در مناطق گرمسیری و کویری در انسان تشدید می شود. همانطور که می دانیم تنها راه متصور رفع عطش و تشنگی، نوشیدن آب است، اما این تنها ترین راه نیست چرا که گاه باید تشنگی را در طبیعت به نحوی دیگر کاهش داد هرچند که بدن نیازمند آب باشد. اگر شما شکارچی یا طبیعتگرد هستید حتما این نکته را بخاطر بسپارید در مواقع بی آبی و تشنگی مفرط کت یا تن پوش خود را در بیاورید و از قسمت سینه و شکم (نیم تنه بالا ) روی سنگی که بیشتر ساعات روز در سایه بوده است و کمی سرد و نمناک است، دراز بکشید و در همان حالت تا20 دقیقه بمانید.

با این عمل احساس تشنگی فرو کش خواهد کرد و تا مدتی در حدود نصف روز (8-6 ساعت) احساس تشنگی نمی کنید. با وجود اینکه در خلال این زمان بدن به آب نیاز دارد، اما احساس شما نسبت به این احتیاج آزار دهنده نیست. این عمل در شب هنگام در کویر که یافتن آب مشکل است بسیار کارایی دارد. اگر باور ندارید امتحان کنید.

 

تهیه آب با دستگاه تقطیر خورشیدی:

البته واضح و مبرهن است، همراه داشتن ذخایر آب کافی و غذا برای هر فرد از ملزومات سفر بشمار می رود. ولی هر طبیعت‌گردی با شرایط پیش بینی نشده ای در زندگی خود مواجه می شود که باید با تکیه بر دانسته ها و تجربیات عمل کند. از جمله این شرایط یافتن آب در شرایط بحرانی است. لحظاتی که هر قطره آب مانند دری ارزشمند برای ادامه بقا لازم است. در ادامه نکاتی برای یافتن آب در محیط های مختلف را برایتان آورده‌ایم.

یافتن آب در طبیعت، بسته به ویژگیهای محیط فرق می کند. در ارتفاعات و مناطق کوهستانی، برف و یخ در دسترس ترین منبع آب به شمار می روند. البته ترجیحا ابتدا آن را آب کرده سپس بنوشید، چرا که خوردن برف و یا لیسیدن قطعات یخ نه تنها دمای بدن را پایین می آورد و انرژی را از بین می برد، بلکه باعث از بین رفتن بیشتر آب بدن می شود. بلور شفاف و آبی رنگ یخ یکی دیگر از منابع آب قابل شرب محسوب میشود ولی بلورهای کدر و خاکستری رنگ، شور مزه هستند.

در اغلب بستر رودهای خشک شده، منابع آب زیرزمینی وجود دارد، در این موارد زمین را بکنید تا به خاک یا ماسه مرطوب برسید و صبر کنید تا آب به داخل گودالی که حفر کرده‌اید رخنه کند، سپس آب جمع شده را داخل ظرف بریزید.

در مناطق ساحلی می توانید آب باران را در یک سفره پلاستیکی یا برزنتی جمع کنید یا گودالی حفر کنید تا به خاک مرطوب برسید و صبر کنید تا از آب پر شود، البته توجه داشته باشید گودالی که حفر می کنید خیلی عمیق نباشد چون در این صورت ممکن است آب شور وارد گودال شود. به تناوب نیز می توانید آب دریا را بجوشانید تا از بخار اشباع شود، سپس آب شیرین را در ظرف بریزید.

در نواحی خشک و کم باران مانند کویر، سوراخهای سطحی بکنید، حفره ها را در انحنای بیرونی کانال های خشک شده آب ایجاد کنید. در غار برای یافتن آب می توانید به صدای چک چک آب گوش بسپارید یا آبهای جمع شده در شکاف سنگها و صخره ها را با یک تکه شلنگ بیرون بکشید.ریشه گیاهان نیز منبع خوبی از آب محسوب می شود. جایی که رد پای حیوانات به هم نزدیک می شود یا پرندگان و حشراتی که در غروب به سمت منابع آب حرکت می‌کنند، علائم خوبی برای یافتن آب محسوب می شوند. همچنین تخمگذاری پرندگان اطراف شکاف صخره ها ممکن است نشانگر آب باشد. هر کجا سبزینه‌ای می بینید اطرافش را بدقت بررسی کنید، ممکن است سرنخی از وجود آب باشد.

با تمام این اوصاف ممکن است تلاشتان نتیجه بخش نباشد، در این صورت حدود 4/3 یک کیسه پلاستیکی را با گیاهان برگ دار پر کنید، در کیسه را محکم ببندید و آن را در معرض نور خورشید قرار دهید، مدتی بعد درون کیسه پر از قطرات آب قابل شرب خواهد شد. یک راه دیگر، ساخت دستگاه تقطیر خورشیدی است. برای بالا بردن بازده کار می توانید در ته گودال قطعات خرد شده ساقه یا بوته های سبز قرار دهید یا حتی در ظرفی ادرار یا آب کثیف بریزید.آب اضافی با تابش خورشید روی دستگاه تقطیر تصفیه می شود و به این ترتیب آب شیرین و آشامیدنی به دست خواهید آورد.

خوراک و وعده های غذایی:

غذا از نظر اهمیت در رده ای پایین تر از آب و ترس قرار دارد. نوع خوراکی که در کویر همراه دارید باید به گونه ای باشد که در اثر گرمی هوا به سرعت فاسد نشود و خواص خود را از دست ندهد. در عین حال باید از نظر غذایی مقوی و انرژی زا باشد. از بردن خوراکی هایی که آب زیادی برای هضم مصرف می کنند خودداری کنید. انواع کنسروها غذاهای مناسبی برای مناطق کویری هستند. در صورتی که قصد بردن گوشت به مناطق کویری دارید، آن را کاملا خورد و ورقه ورقه کنید و لایه ای از نمک بر روی گوشت بپاشید. حل شدن نمک در آب گوشت باعث می شود که آب آن مدت زمان طولانی تری برای تبخیر لازم داشته باشد و از فساد سریع آن جلوگیری می کند. از همراه بردن غذا هایی که حاوی سس های خوراکی و سبزیجات هستند خودداری کنید. این نوع غذا ها در مدت زمان بسیار کوتاهی فاسد می شوند.

از مصرف مشروبات الکلی، نوشابه های گازدار و نوشیدنیهای شیرین خودداری کنید. در کویر هر نوشیدنی و یا خوراکی که باعث مصرف بیش از اندازه آب شود توصیه نمی شود. سعی کنید به جای مصرف آب از چایی استفاده کنید.

در هنگام صبح صبحانه کاملی صرف کنید، حتی المقدر در هنگام ظهر از صرف نهار خودداری کنید و غذای بسیار سبکی صرف کنید تا بدن شما به آب کمتری نیاز داشته باشد

در شرایط بحرانی هر فرد قادر است به مدت 10 روز یا بیشتر بدون مصرف غذا به زندگی ادامه دهد، هر چند مانند تشنگی، گرسنگی می تواند اثرات مستقیمی بر قدرت تصمیم گیری سریع، ترس، درد و سردی بدن داشته باشد. هرچند که اثرات روانی گرسنگی بسیار بیشتر از اثرات آن بر فیزیک بدن فرد می باشد. همان گونه که در روشهای یافتن آب به آن اشاره شد اولین گام قرار دادن خود در یک شرایط ایده ال برای یافتن غذا می باشد. یافتن غذا در شرایط حاد از اهمیت بسیار کمی برخوردار است. پیشنهاد می شود انرژی و زمان خود را صرف فعالیتهای مهمتری چون یافتن آب و یا یافتن مسیر کنید. تقریبا هر جانوری که راه می رود، می خزد  پرواز می کند و یا شنا می کند ارزش غذایی دارد. قطعا میزان گرسنگی شما منوی غذای شما را تعیین خواهد کرد.

قرار دادن دام برای پرندگان یا جانوران کوچک مانند خرگوش یا بزمجه که به وفور در مناطق کویری یافت می شوند روش مناسبی برای تهیه غذا می باشد. همچنین استفاده از گیاهان کویری نیز می‌تواند کارساز باشد. بعضی از گیاهان سمی هستند. در صورتی که قادر به تشخیص سمی بودن یا نبودن آنها نیستید از خوردن گیاهان خودداری کنید. سخن آخر اینکه استفاده از غذاهای حاوی قند در مدت زمان کوتاه ( 4 روز ) ضرورتی ندارد.

بهترین مکان برای جستجوی آب، کف دره‌ها و مسیل رودخانه‌های خشک قدیمی است، جایی که آب طبیعتاً از زمین خارج می‌شود و امکان دسترسی به آب از هر جایی دیگر بیشتر است. اگر جوی یا حوضچه‌ی آب دیده نمی‌شود، به دنبال قسمتهایی از زمین که گیاه در آن روئیده است بگردیدو سعی کنید نقطه‌ی مناسبی از آن را حفر کنید. ممکن است آب کمپ پایینتر از سطح زمین وجود داشته باشد و در حفره جمع شود. حتی کندن کف آبکندها و بستر جوی‌های خشک ممکن است باعث جوشیدن چشمه‌ای در زیر سطح زمین شود، به خصوص در ریگزار این احتمال بیشتر وجود دارد. در کوه، شکاف‌های بین سنگ‌ها را بگردید، ممکن است آب پیدا کنید.

در ساحل، کندن زمین در بالای خط مدّ، به‌خصوص جاهایی که توده‌های شنی باد آورده وجود دارد،‌ می‌تواند شما را به آب آشامیدنی برساند (حدود 5 سانتیمتر یا 2 اینچ، که در روی آب شور قرار دارد).  این آب ممکن است شور مزه باشد؛ اما قابل شرب است. در پایین پرتگاه‌های ساحلی، به دنبال سبزی‌ها و گیاهان آب‌دار بگردید، حتی خزه و سرخس. این گیاهان معمولاً‌ در جایی که صخره‌ها جابجا شده و تغییر وضع داده‌اند، وجود دارند و همان جا ممکن است مقداری آب شیرین یا حتی چشمه پیدا کنید.

اگر چنانچه آب شیرین به هیچ وجه پیدا نشود، آب شور هم بوسیله‌ی تقطیر قابل استفاده است. (چگونگی انجام این عمل در بخش تقطیر و روش خورشیدی شرح داده می‌شود)

اخطار:

دقت کنید هر گاه حوضچه‌ی آبی را دیدید که در اطراف آن گیاه وجود ندارد، یا استخوان حیوانات در آنجا دیده می‌شود، بدانید که احتمال خطرناک بودن آن آب زیاد است و ممکن است به مواد شیمیایی آلوده شده باشد. کنار آب را بررسی کنید، ممکن است نشانه‌های قلیایی شدن آب را پیدا کنید. همیشه آبی را که از حوضچه‌های آب روی زمین برمی‌دارید، بجوشانید. در صحرا دریاچه‌هایی هستند که راه خروج ندارند. این دریاچه‌ها نمکی هستند و آب آنها قبل از نوشیدن باید تقطیر شود.
ادامه دارد...