آشنایی با تیربار گرینوف / PK machine gun

پیشینه طراحی و ساخت این اسلحه به دهه های 50 و 60 میلادی برمی گردد، زمانی که طراحان شوروی با الهام گیری از تجارب آلمانیها در ساخت تیربارهای MG34 و MG42 در جنگ جهانی دوم طراحی یک تیربار قابل حمل و تغذیه شونده با قطار فشنگ را آغاز نمودند.
این طرح در زمانی آغاز شد که تیربارهای قدیمی "ماکسیم" که از دهه 1930 در خدمت ارتش شوروی بود، بارها نا کارآمدی خود را به اثبات رسانده و در برابر مشکلاتی همچون سرما یا گرد و غبار بسیار آسیب پذیر بودند.

بعد از این که مخترعین نام آشنای شوروی "گریگوری نیکیستن" و "یوری ساکالف" طرح خود در خصوص یک تیربار تغذیه شونده با قطار فشنگ 62/7 م.م. را نتوانستند تکمیل نمایند، "میخاییل کلاشینکوف " معروف وارد عمل شده و با ارائه یک تیربار مسلح شونده با گاز باروت که از گلنگدن چرخشی بهره می برد، توانست یک بار دیگر توانایی بلامنازع خود در تولید سلاحهای کارآمد را به همگان ثابت نماید. او توانست با تولید تیربار پ.ک.ت تحول جدیدی در تیربارهای سبک تغذیه شونده با قطار فشنگ ایجاد نموده و نیروهای پیاده ارتش سرخ را با قدرت و توان بیشتر بدرقه صحنه های رزم نماید.

این نسل از تیربارها مانند بسیاری از تیربارهای دیگر دارای گلنگدن باز بوده و به همین دلیل از نواخت تیر مناسب نیز برخوردار است وعلی رغم استفاده از الگوی تیربارهای غربی از اصول کلی کلاشینکوف تبعیت می کند. گلنگدن بزرگ و توانمند این تیربار توانایی پذیرش گلوله های 62/7 م.م را داراست و دارای فشنگ کش شبیه به تفنگهای هجومی کلاشینکوف می باشد. از آنجا که این تیربار از گلنگدن باز بهره می برد، پین شلیک را میتوان از روی گلنگدن برداشت. البته وقتی که گلنگدن در مسیر حمال خود می چرخد، پین شلیک روی حمال گلنگدن در حالت قفل شده باقی می ماند.
این تیربار یک اسلحه عمل کننده با فشار گاز و دارای یک پیستون با کورس بلند است و پیستون گاز به طور موقت بر روی حمال گلنگدن نصب شده و همراه آن حرکت می کند. پیستون گاز و رابط آن دارای صفحاتی از جنس کروم هستند تا مقاومت بیشتری در برابر خوردگی داشته باشند. ضمنا این نکته قابل توجه است که تمام تیربارهای این گروه دارای دافعه گلنگدن نیستند، اما نمونه های ساخت مجارستان و یوگوسلاوی مجهز به آن می باشند.

در جریان جنگ سرد این تیربارها شهرت زیادی در جهان داشتند و در درگیریهای مختلفی نیز مورد استفاده قرار می گرفتند. این تیربارها هنوز هم در روسیه، بلغارستان، مجارستان، رومانی، چین، یوگوسلاوی و احتمالا در لهستان تولید می شوند.

تیربار PKT چند منظوره میخاییل کلاشینکوف هرچند نتوانست به شهرتی همچون تفنگ تهاجمی طراحی شده توسط وی (مسلسل کلاشینکوف یا AK47) دست یابد، ولی اطمینان پذیری بالا، سادگی حمل و نقل و کارکرد ساده و روان توانسته است آن را در ردیف برترین تیربارهای چند منظوره دنیا قرار دهد.

خانواده تیربارهای PK از طرح قطار فشنگ با جعبه بسته شبیه به طرح مورد استفاده در تیربارهای ماکسیم استفاده می کنند. این قطار فشنگها دارای 3 طول مختلف هستند که شامل 100،200 و250 گلوله می باشند. قطار فشنگ 100 تیری در جعبه های کوچکتر جا گرفته و می توان در نبردهای هجومی آنرا در زیر سلاح به بدنه متصل کرد. جعبه های قطار فشنگ 200 و 250 گلوله ای بزرگتر بوده و در رزمهای پدافندی مورد استفاده قرار می گیرند. معمولا جعبه های 250 فشنگی برای نصب بر روی سه پایه استفاده می شوند. تیربار پی . کا بر علیه انواع هدفهای زمینی و بعضی از اهداف هوایی به کار می رود. نیروهای پیاده از این تیربار با به کارگیری دوپایه یا سه پایه استفاده می کنند. در ضمن تیربار پی . کا با مختصر تغییراتی در نفربرها و تانکهای روسی استفاده می شود. تیربار پی . کا در تانک بعنوان تیربار هم محور توپ اصلی مورد استفاده قرار می گیرد.

این تیربار در زمان جنگ تحمیلی و به علت کاهش کارآیی تیربار قدرتمند MG1A3 (به علت سنگینی و دفعات زیاد گیر کردن) وارد خدمت نیروهای مسلح گردید و در عملیات مختلف کلاسیک و چریکی توانست کارآیی خود را ثابت نماید. این تیربار هم اکنون نیز در نیروهای مسلح کشورمان از جمله سپاه پاسداران و نیروی انتظامی در خدمت است. این اسلحه به عنوان تیربار سبک سازمانی سپاه پاسداران وارد خدمت شده و اکنون در سطح وسیعی مورد استفاده قرار می گیرد. نیروی انتظامی نیز در واحدهای عملیاتی خود در مناطق مرزی و در درگیری با اشرار و قاچاقچیان مسلح به عنوان یک تیربار سبک و کارآمد از این سلاح بهره می برد.

مدلهای مختلف تیربار پی . کا

 

1 – تیربارPK: مدل اصلی و معمولی تیربار که مورد استفاده نیروهای پیاده است و شعله پوش آن دوکی می باشد
2 – تیربارPKS: تفاوت آن با مدل PK در شعله پوش آن ست که بلند و شیار دار ساخته شده است
3 – تیربارPKM: وزن و طول لوله آن کمتر از مدلهای قبلی است (وزن آن 7.5 کیلوگرم است)
4 – تیربار PKMS: وزن آن کمتر و شعله پوش به صورت دوکی شکل اما کوتاه تر از مدلهای قبل می باشد
5 – تیربارPKMT: طول لوله، وزن و نواخت تیر آن بیشتر از مدلهای قبل و ماشه آن الکتریکی است
6 – تیربار قدیمی گرینوف SGM Goryunov: از مدلهای قدیمیتر تیربارهای روسی است و تقریبا ارتباطی با تیربارهای جدیدتر PK ندارد.

مشخصات تیربار پی . کا

 

اسلحه ای است اجتماعی و خودکار که با فشار غیر مستقیم گاز باروت مسلح و لوله آن با هوا و در مواقع اضطراری با آب خنک میشود. دارای دو نوع نوار می باشد:
1 – نوار بلند 50 ، 75 ، 100 ، 200 ، 250 فشنگی.
2 – نوار کوتاه 25 عددی که ابتدا و انتهای هر نوار به گونه ای است که بوسیله یک فشنگ به نوار های قبلی و بعدی متصل میشود که نوارها از سمت راست اسلحه تغذیه میشود و دارای برگه ناظم آتش دو وضعیتی ( عقب ضامن ، جلو آتش ) می باشد.
دستگاه نشانه روی این سلاح از دو قسمت تشکیل شده است:
الف – مگسک ، که در سمت و برد قابل تنظیم است.
ب – ستون درجه ، که از اعداد 1 الی 15 مدرج شده که هر عدد ضریب 100 متر است و قبل از شماره 1 آن حرفی نوشته شده که اصطلاحا به آن علامت تاکتیکی گفته میشود که همسطح 400 متر میباشد.و خط شاخص هر عدد زیر آن عدد قرار دارد .ستون درجه دارای یک طبلک تغییر سمت نیز بوده که با استفاده از آن میتوان پیشگیرهای مربوط به هدفهای متحرک یا باد را منظور نمود.( 5 میلیم به چپ و 5 میلیم به راست ) .
ضمنا دارای رگولاتور تنظیم گاز بوده که جهت کم و زیاد کردن نواخت تیر و کمک در رفع گیر سلاح استفاده می شود. این تیربار به وسیله دو پایه استاندارد بصورت یک تیربار سبک و با سه پایه به صورت یک تیربار نیمه سنگین قابل استفاده می باشد. این تیربار دارای دو نوع قنداق چوبی و پلاستیکی فشرده می باشد.

کاربران

افغانستان
 ارمنستان
 جمهوری آذربایجان
 بلاروس
 بوسنی - Herzegovin
 بلغارستان :نسخه PK / PKM  تولید شد
 کامبوج
 کیپ ورد
 خرده کاغذ
 جمهوری خلق چین : تحت لیسانس به عنوان 80 نوع ساخته شده است.
 کرواسی
 کوبا
 اریتره
 استونی
 فنلاند :  به عنوان 7.62 KK PKM شناخته می شود
 گرجستان
 گینه
 گینه بیسائو
 مجارستان
 ایران
 عراق
 قزاقستان
 قرقیزستان
 لائوس
 لتونی
 لیتوانی
 مقدونیه
 مالی
 مولدووا
 مغولستان
 موزامبیک
 کره شمالی
 لهستان : نسخه PK / PKM تولید شد.
 رومانی : نسخه PK / PKM تولید شد.
 روسیه
 سائو تومه و پرنسیپ
 صربستان : تحت لیسانس به عنوان M84/M86 ساخته شده است.
 اتحاد جماهیر شوروی
 سوریه
 سوئد : به عنوان "Kulspruta 95" شناخته می شود
 تاجیکستان
 ترکمنستان
 اوگاندا
 اوکراین
 ازبکستان
 ویتنام
 یوگسلاوی : نسخه PK / PKM تولید شد.
 زامبیا

مشخصات عمومی

 

محل ساخت : اتحاد جماهیر شوروی
تاریخچه خدمات : 1965 تا کنون
تاریخچه استفاده در جنگ ها :

جنگ جنگ ویتنام
کامبوج جنگ داخلی
جنگ یوم کیپور
جنگ کامبوج، ویتنام
جنگ چین و ویتنامی
جنگ شوروی در افغانستان
جنگ ایران و عراق
جنگ اول چچن
جنگ دوم چچن
جنگ عراق
جنگ در افغانستان
اختلافات مرزی کامبوج و تایلند
جنگ مرزی آفریقای جنوبی

جنگ داخلی لیبی

طراح : میخائیل کلاشینکوف
طراحی : 1960s
شمارگان ساخته شده : بیش از 1،000،000
انواع دیگر : PK، PKS، PKT، PKM، PKMS، PKP

مشخصات فنی

کالیبر و فشنگ مصرفی: r54 × 7/62 میلیمتر
تعداد خان و گردش آن: 4 عدد و از چپ به راست
نواخت تیر عملی: 200 تا 250 تیر در دقیقه
سرعت اولیه گلوله: 820 متر بر ثانیه
برد مفید: 1000 متر
برد نهایی: 3800 متر

متعلقات

دو نوع سه پایه، جعبه فشنگهای 50 و 100و 200 و 250 فشنگی، دو نوع جعبه تنظیف، پوکه کش، سه عدد سمبه، لوله یدکی، چرخ نوار پرکن، کیسه وبند حمل برای جعبه250 فشنگی
ماموریت اصلی: بر علیه اجتماعات دشمن
ماموریت فرعی: بر علیه اهداف هوایی
مهمات: فشنگهای جنگی معمولی، ثاقب، آتش زا، سنگین، رسام، فولادی، آموزشی، گازی
منبع:میلیتاری پارسی