یکی از تجهیزات نظامی مورد نیاز مخصوصا برای یگانهای شناوری وجود توپهای چند منظوره برای مقابله با اهداف هوایی و سایر شناورهای متخاصم است.
در این راستا در جهان توپ بوفورس 40 میلیمتری به عنوان توپی توانمند طراحی شد و سالهاست که در برخی از یگانهای شناوری جهان به کار گرفته میشود.
توپ بوفورس 40میلیمتری یک توپ اتوماتیک چند منظوره ضد هواپیما، ضد موشک کروز و حتی ضد برخی از اهداف زمینی است.
این سلاح یکی از مشهورترین سیستم های نیمه سنگینِ ضدهواپیما در بسیاری از جنگهای جهان بود. این توپ همچنان مورد استفاده است و به یکی از توانمندترین تسلیحات توپخانهای تبدیل شده است.
این سیستم یک لایه از ساختار دفاعی و پدافندی است، بوفورس همچون سایر سیستم های اتوماتیک ضد هواپیما در مقام عمل می تواند در برابر ادوات موتوری سبک زمینی نیز استفاده شود و همچنین از دقت مناسبی برای ایجاد تهدید برای پیاده نظام (دشمن) استفاده شود.
این سلاح با برخورداری از فناوری بسیار پیشرفته، قادر است در مقابل هرگونه تهاجم سطحی و هوایی از خود عکسالعمل سریع نشان داده و آن را دفع نماید.
نواخت شلیک بسیار بالا، قابلیت کنترل تمام اتوماتیک، قابلیت نصب بر روی سیستمهای یدکشونده و قدرت آتش بسیار سنگین را میتوان از دیگر مزیتهای این توپ دریایی برشمرد.
برد موثر سیستم بوفورس، قابلیت ضد خودرویی و توانایی گردش اتوماتیک 360 درجه ای بر روی محور اصلی اش، آن را بر سایر تجهیزات مشابه برتر می دارد و امتیاز قابل توجهی برای آن در پی دارد و آن را برای حفاظت پیرامونی شناورها نسبت به بسیاری از تسایحات برتری می بخشد.
سیستم ناوی بوفورس 40 به عنوان سیستم های سلاح چابک و منعطف که پاسخ سریع را ممکن می نماید طراحی شده است. وزن سبک و ابعاد پیچیده با برد طولانی و قدرت بالای شلیک این سیستم ترکیب شده است همچنین این سیستم توانایی تعویض سریع بین انواع مهمات بهینه سازی شده را دارد.
ویژگیها:
الف) عکس العمل سریع و منعطف
فاصله زمان هشدار تا اقدام به شلیک این سیستم در کمتر از 0.5 ثانیه انجام می شود. مهمات "تری پی" این سیستم می تواند برای تاثیر بهینه علیه هر هدفی برنامه ریزی شود.
این سیستم سلاح با قابلیت مدیریت نبرد و تجهیز به سیستم کنترل آتش مدرن قادر خواهد بود با اهدافی کوچک حتی در حد موشکها و راکتهای برد کوتاه نیز درگیر شود و آنها را منهدم نماید.
ب) ادغام ساده
وزن سبک و اندازه متوسط به واسطه ویژگی های ابتکاری این توپ از جمله سیستم
محرک الکتریکی آن امکان پذیر شده است. این سیستم همچنین از یک معماری
مدولار کاملا دیجیتالی برخوردار است. مهمات تری پی این سیستم چرخش کمتر،
کاهش جابجایی، ذخیره سازی، کاهش وزن و حجم اشغال شده را ممکن می سازد.
ج) برد موثر و نواخت بالای تیر
این توپ قادر است تا 5 تیر در ثانیه شلیک کند که برد موثر انها به 10 کیلومتر نیز میرسد. البته خاطرنشان میشود برد نهایی این گلولهها ممکن است به 25 کیلومتر نیز برسد که حتی برای درگیری علیه اهداف سطحی و شناورها مناسب خواهد بود و با توجه به نواختن حدود 300 گلوله بر دقیقه میتواند صدمات زیادی به شناورهای دشمن وارد کند.
کاربردهای معمول:
الف) عملیات های پیشگیرانه
این سلاح می تواند نقشی پیشگیرانه را ایفا نماید، مثلا با شلیک گلوله های هشداردهنده، که می تواند اهداف هوایی یا دریایی را از ادامه اقدام منصرف کند.
ب) نبردهای غیرمتقارن علیه قاچاقچیها و تروریستها
این سلاح همچنین می تواند با استفاده از پاسخ به اهداف چندگانه غیرقابل پیش بینی و کوچک، تهدیداتی همچون دزدان دریایی، قاچاقچی ها و تروریست ها را دفع نماید.
ج) شرایط جنگ کامل و کلاسیک
این سیستم برای دفاع در برابر کشتی های متخاصم، هواپیماهای مهاجم، موشک های ضد کشتی و اهداف ساحلی بسیار ضروری است.
نمونه بومی بوفوس؛ فتح 40
مهندسان توانمند ایرانی توانسه اند تا با استفاده از مهندسی معکوس این سیستم را طراحی و به خط تولید بسپارند و بدین ترتیب این سیستم نیز به جمع تسلیحات سیستم دفاعی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران اضافه شد.
توپ دریایی 40 میلی متری فتح جز توپ های ضدهوایی ارتفاع پست است و در شناورهای دریایی مورد استفاده قرار می گیرد. برد نهایی این سلاح 12 کیلومتر و نواخت تیر آن 300 گلوله در دقیقه است و می تواند به عنوان سلاح ضد موشک های کروز نیز مورد بهره برداری قرار گیرد.
جالب اینجاست که توپ فتح 40 میلیمتری نسبت به بوفورس بهینه تر و دارای دقت و عملکرد بهتری است.
فتح 40 در کنار اینکه درصد گیر کردن گلوله در آن بسیار کمتر از بوفورس است بلکه دقت شلیک ان نیز افزایش یافته است و احتمالا این به دلیل تغییراتی در سیستم گردش توپ آن است که ممکن است ناشی از بهبود عملکرد سرووهای آن باشد.
نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران با موفقیت توانسته اند سیستم توپ فتح را بر روی ناوچه جماران و ناوشکن دماوند نصب نمایند.
مهندسی معکوس این توپ ضد اهداف هوایی و ضدیگانهای شناوری در واقع برای نخستین بار در کل منطقه خاورمیانه توسط جمهوری اسلامی ایران انجام شد و هم اکنون و با گذشت سالها در این منطقه هیچ کشوری حتی مانند ترکیه، پاکستان و مصر نتوانسته نمونه آن را تولید کند.
دانشجو
کلیپهای شلیک توپ 40 مم فتح
تالس (40مم) خارجی