جنگنده چند منظوره تک سرنشینه و تک موتوره داسا میراژ۲۰۰۰ اولین پرواز خود را در سال ۱۹۷۸ انجام داد و در سال ۱۹۸۲ وارد خدمت شد.طرح ساخت میراژ ۲۰۰۰ به اواخر دهه ۱۹۶۰ بر میگردد زمانی که فرانسه به همراه انگلستان و المان به دنبال یک جنگنده تهاجمی بال متغیر بودند که البته در نهایت با خروج فرانسه از طرح ،دو کشور دیگر تورنادو را توسعه دادند.مدتی داسا بر روی طرح بال متغیر داخلی با نام میراژ جی کار کرد ولی در نهایت این طرح نیز به نفع یک طرح جدید با بالهای سنتی دلتا شکل به کنار رفت.داسا در اواسط دهه ۱۹۷۰ بر روی طرحی با نام سوپر میراژ کار میکرد ولی این طرح بسیار پیچیده و گران قیمت بود ولی سرانجام از بهسازی و بازنگری در طرح سوپر میراژ، میراژ۲۰۰۰ متولد شد.از دیگر دلایل اشکار توسعه میراژ۲۰۰۰ میتوان به شکست میراژ اف۱ در رقابت جنگنده ناتو (در رقابت با اف۱۶ امریکایی)در اواخر دهه ۱۹۷۰ بود که باعث شد تا داسا برای رقابت با اف۱۶ طرح جدیدی را توسعه دهد.در این رقابت میراژ اف۱ با موتور توربوفن ام ۵۳ که بعدها بر روی میراژ ۲۰۰۰ نصب شد شرکت کرد ولی در نهایت عرصه را به بردف چالاکی و توان حمل تسلیحات بیشتری اف۱۶ باخت. البته یکی دیگر از دلایل توسعه میراژ ۲۰۰۰ جایگزینی میراز ۳ نیز بود.هنگامی که اولین پرواز میراژ ۲۰۰۰ انجام شد داسا با توسعه فناوریهای بسیار پیشرفته از جمله سامانه کنترول پرواز برای میراژ۲۰۰۰، مشکلات که را معمولا به دلیل ناپایداری در سرعت کم و ارتفاع کم برای جنگنده های بال دلتا وجود داشت را حل کرد.میراژ ۲۰۰۰ دارای دو بالچه کوچک بر روی ورودی هوا می باشد و کنترول کامل پروازی با کمک فلپهای بال انجام میشد .هواپیما از سیستم هدایت دیجیتال با سیم بهره می برد که برای اولین بار بود یک جنگنده فرانسوی نصب میشد ،کابین دارای دید بهتری نسبت به جنگندهای قبلی داسا(به غیر از سوپر اتندارد )میباشد اگرچه به صورت چشمگیری از اف۱۶ دید کمتری دارد.میراژ ۲۰۰۰ دارای سرعت چرخش به دور خود ۲۷۰ درجه در ثانیه بوده و گفته شده بعد ازاف۱۶ چالاکترین جنگنده غربی است.
میراز ۲۰۰۰ سی و بی
اولین نمونه عملیاتی میراژ ۲۰۰۰ نسخه سی بود که یک رهگیر همه گونه اب و هوا بود. این هواپیما در سال ۱۹۸۲ وارد خط تولید شد و در سال ۱۹۸۴ رسما عملیاتی شد.میراژ ۲۰۰۰ سی از موتور ام ۵۳ -۵ با قدرت ۱۲۲۳۰ پاوند بدون پس سوز و ۱۹۴۰۰ پاوند با پس سوز بهره میبرد .ولی از ۳۸ مین میراژ ۲۰۰۰ سی به بعد موتور ام ۵۳ –پی ۲ نصب شد که بیشترین قدرتش با پس سوز به ۲۱۴۰۰ پاوند نیز می رسید. از رادار پالاس داپلر ار دی ام بهره می برد . این رادار دارای برد کشف ۱۰۰ کیلومتر بود و توان درگیر با دو هدف را داشت و می توانست اهداف دریایی را کشف و با انها درگیر شود.ولی در سال ۱۹۸۶ میراژ ۲۰۰۰ به رادار RDI مجهز شد که یک دارای توان نگاه به پایین وشلیک به پایین ارتقاء یافته بود و برد ان به ۱۵۰ کیلومتر نیز می رسید.دارای گیرنده هشدار رادار و سامانه ناوبری برای عملیات هی دوربرد بود .در کابین دارای یک نمایشگر اچ یو دی و یک نمایشگر تک رنگ چند منظوره بود و دارای سامانه هوتاس بود .تقریبا تمامی نمایشگرها انالوگ بود.میراژ ۲۰۰۰ سی با رادار ار دی ام توان حمل موشک ار ۵۳۰ اف با برد ۲۵ کیلومتر را داشت ولی با تجهیز به رادار RDI مجهز به موشک ار ۵۳۰ دی با برد ۵۰ کیلومتر شد که کارایی بهتر در برابر جنگ الکترونیک و همچنین در درگیری در ارتفاع پایین داشت.همچنین بر روی این نمونه موشک فروسرخ ماژیک ۱ و ۲ و بمب های سقوط ازاد مارک ۸۲ و ۸۴ و راکت ۶۸ م م حمل میشد.بعدها طی ارتقاء در فرانسه میراژ ۲۰۰۰ سی به موشک رادار فعال میکا با برد ۸۰ کیلومتر نیز مجهز شد اگرچه نسخه تصویر ساز فروسرخ از این مدل میراژ پرتاب نمی شد. در مجموع ۱۲۴ فروند میراژ ۲۰۰۰ سی ساخته شد . بر اساس این مدل نسخه میراژ ۲۰۰۰ بی در سال ۱۹۸۰ توسعه پیدا کرد که نسخه اموزشی دو سرنشین است که البته فاقد توپ داخلی ۳۰ م م است. تمامی نسخه های میراژ ۲۰۰۰به غیر از میراژ ۲۰۰۰ بی مجهز به دو توپ داخلی م۳۰ م م هستند.
بر اساس نسخه سی ،میراژ ۲۰۰۰ ائی (E) ساخته شد که نسخه چند منظوره صادراتی بود.این نمونه به هر کشوری صادر شد نام ان کشور را به خود گرفت(در واقع بعد از میراژ ۲۰۰۰ حرفی امد که نشان دهنده ان کشور بود)،میراژ ۲۰۰۰ ائی مجهز به رادار ار دی ام پلاس بود و توان حمل موشک ضد کشتی و غلاف نشان گذاری لیزری اطلس را داشت تا بتواند بمب های هدایت لیزری حمل کند.اولین مشتری خارجی میراز ۲۰۰۰ مصر بود که ۱۶ فروند میراژ ۲۰۰۰ ائی ان و ۴ فروند نسخه اموزشی بی ام تحویل گرفت . در دراز مدت مجهز به غلاف نشان گیری لیزری شد.هند نیز ۵۱ فروند میراژ ۲۰۰۰ اچ(همان ائی) را سفارش داد که شامل ۴۱ فروند نسخه تک سرنشینه اچ و ۱۰ فروند نسخه دو سرشنینه تی اچ. میراژ های هندی مجهز به بمب لیزری در نبرد گارگیل شرکت کرد و دست به حملات هوایی دقیق زد. این کشور همکنون در حال برنامه ریزی برای ارتقاء میراژ های خود به سطح میراژ ۲۰۰۰ -۵ مارک ۲ است (در ادمه به آن خواهیم پرداخت)
پرو نیز ده فروند میراژ ۲۰۰۰ پی و دو فروند نسخه اموزشی با ترکیب تسلیحاتی مشابه میراز ۲۰۰۰ مصری دریافت کرد.
یونان نیز ۴۰ فروند میراژ ۲۰۰۰ ائی جی شامل ۳۰ فروند نسخه رزمی تک سرنشینه را دریافت کرد که انها توان حمل موشکاگزوسه نیز دارند.در سال ۲۰۰۰ تعدادی از این میراژها به نسخه پیشرفته سری ۵ ارتقاء یافتند.
مارت در سال ۱۹۸۳ دست به خرید ۲۲ فروند نسخه تک سرشنیه رزمی ائی ای دی ،۶ فروند نسخه اموزشی رزمی دی ای دی و همچنین هشت فروند نسخه کاملا خاص فقط برای امارت بررای انجام عملیات شناسایی ار ای دی تحویل گرفت. نسخه شناسایی ار ای دی در کنار توان کامل رزم هوایی مشابه نسخه های دیگر میتواند غلاف شناسایی سی او ار ۲ با توان عکس برداری دید حرارتی و غلاف رادار نقشه بردار اس ال ای ار ۲۰۰۰ و همچنین یک غلاف عکس بردار ارتفاع بالا را حمل کند.
میراژ ۲۰۰۰ ان
در اواخر دهه ۱۹۷۰ برنامه ای برای توسعه یک نسخه اتمی میراژ ۲۰۰۰ برای حمل موشک جدید کرزو ای اس ام پی و برای جایگزینی میراژ ۴ در دستور کار قرار گرفت و نسخه جدید دو سرنشینه بود و اول قرار بود لقب میراژ ۲۰۰۰ پی دریافت کند ولی در نهایت میراز ۲۰۰۰ ان شد.در سال ۱۹۸۳ نسخه جدید پرواز در سال ۱۹۸۸ عملیاتی شد.میراژ ۲۰۰۰ ان در واقع نسخه ای از میراژ ۲۰۰۰ بی بود ولی دارای سامانه های ناوبری پیشرفته برای انجام عملیات در ارتفاع پایین و نفوذ در ارتفاع پایین بود . دارای رادار انتیلیپ ۵ برای پرواز در ارتفاع پست و حتی درشب بود و توان تعقیب عوارض زمین را داشت. کابین تفاوت چندان با نسخه بی نمی کرد و دارای کابین هماهنگ با دوربین دید شبانه بود. سامانه جنگ الکترونیک و هشدار دهنده بسیار پیچیده تری نسبت به میراژ ۲۰۰۰سی داشت و مخازن خارجی زیر بال ان بزرگتر از میراژ ۲۰۰۰ سی بود.موشک کروز اتمی ای اس ام پی با برد ۸۰ تا ۳۰۰ کیلومتر بسته به زون کلاهک و یکی کلاهک ۱۵۰ تا ۳۰۰ کیلوتن تی ان تی بود که بیش از ۲ ماخ سرعت داشت . میراز ۲۰۰۰ تنها یک فروند از ان را جایگاه مرکزی زیر بدنه حمل میکرد.برای دفاع از خود میتواند موشک فروسرخ ماژیک را حمل کند ولی توان حمل موشک رادار نیم فعال سوپر ار ۵۳۰ را ندارد. در دهه گذشته نسخه تصویر بردار فروسرخ موشک میکا روی این نمونه نصب شد. توان حمل بمب های خوشه ای سقوط ازاد را دارد و توان بمب باران لیزری را نیز دارد اگرچه تاکنون در نقش متعارف به کار نرفته.میتوان در نقش شناسایی از این نمونه با تجهیز ان به غلاف های شناسایی روزانه و شبانه بهره برد . در مجموع ۷۵ فروند از این نمونه ساخته شد.
میراژ ۲۰۰۰ دی
تاخیر در برنامه جنگنده رافال باعث این شد تا نیروی هوایی فرانسه بر اساس میراژ ۲۰۰۰ ان نسخه تهاجمی را به خدمت بگیرد که میراژ ۲۰۰۰ دی نام گرفت.این نمونه در سال ۱۹۹۳ وارد خدمت شد .دارای توان رزم شبانه با کابین هماهنگ با دوربین دید شبانه داشت ،در کابین جلو دو نمایشگر و در کابین عقب سه نمایشگر دارد و از سامانه ناوبری بر مبنای جی پی اس بهره میبرد(البته میراژ ۲۰۰ ان نیز بعدها به این سیستم مجهز شد)،دارای رادار مشابه با رادار میراژ ۲۰۰۰ ان بود . رادار انتلیپ ۵ توان نقشه برداری از سطح زمین و کشف اهداف زمینی و دریایی داشت. توان حمل بمب های لیزری و ضد رادار را دارد.میراژ ۲۰۰۰ دی مانند میراژ ۲۰۰۰ ان میتواند تا یک موشک کروز و پخش کننده مهمات اپاچی،تا دو موشک هدایت لیزری ای اس ۳۰ ال تا ده بمب کوچک هدایت لیزری ماهواره ای ای ای اس ام،۱۰ بمب جی بی یو ۱۲ ویا ۳ بمب جی بی یو ۱۶/ ۲۴ /۱۰ را حمل کند. تا سال ۲۰۰۱ در مجموع ۸۶ فروند از این مدل ساخته شد.
میراژ ۲۰۰۰ سری ۵
در اواخر دهه ۱۹۸۰ میراژ ۲۰۰۰ سی و ائی در رقابت در بازار جهانی از اخرین نسخه های اف۱۶ کاملا عقب بودند. داسا تلاش کرد تا نسخه به روز شده ای را توسعه دهد.این نمونه قرار بود به سامانه ای اویونیک پیشرفته و سلاح و رادار جدید مجهز شود .اگرچه موتور تغییر نکرد ولی سامانه های الکترونیک کاملا تغییر کردند. رادار ار دی وای بر روی این مدل نصب شد. این رادار در باند جی و آ کا عمل میکرد و بیشترین بردش بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ کیلومتر بسته به هدف بود.۲۴ هدف را رهگیری و توان اتش به هشت هدف را با موشک رادار فعال داشت . این رادار یک رادار کاملا چند منظوره بود و توان کاملی را به جنگنده برای انجام هر ماموریتی میداد.دارای کابین کاملا دیجیتال سه نمایشگر رنگی چند کاره و یک اچ یو دی جدید و بزرگتر بود و سیستم کنترول اتش میتوانست به صورت خودکار اهداف را اولویت بندی کند.میتواند مخازن بزرگ سوخت توسعه یافته برای میراز ۲۰۰۰ ان را حمل کند و توان حمل تا چهار موشک میکا رادار فعال و یا نسخه تصویر ساز فروسرخ را داشت.
از جمله کاربران سری ۵ و مارک۲ میتوان به خود فرانسه اشاره کرد که در اواخر دهه ۱۹۸۰ با در نظر گرفتن تاخیر در برنامه رافال دست به ارتقاء ۳۷ فروند میراز ۲۰۰۰ سی خود زد،هند نیز همکنون در حال ارتقاء میراژ های ۲۰۰۰ خود به سری ۵ مارک ۲ است،امارت نیز ۲۲ فروند میراژ ۲۰۰۰ سری ۹ را دریافت کرد که در واقع نسخه ای از سری ۵ است ولی دارای رادار قدرتمند ار دی وای ۲ است که بر روی مارک ۵ نصب است. امارت همچنین ۳۳ فروند نسخه دریافتی بر مبنای نسخه ائی در دهه ۱۹۸۰ را در دهه ۱۹۹۰ به نسخه سری ۹ ارتقاء داد،تایوان نیز ۶۰ فروند میراژ ۲۰۰۰ سری ۵ را دریافت کرد. نسخه تایوانی فاقد لوله سوختگیری هوایی و توان تهاجمی بود شاید به این دلیل که حساسیت چین بر انگیخته نشود.تایوان میراژ ۲۰۰۰ ها را در سال ۱۹۹۷ تحویل گرفت ولی از عملکرد انها دست کم نصب به اف۱۶ ناراضی بود. دلیل نارضایتی با وجود فناوریهای پیشرفته وضعیت بد تامین قطعات و هزینه بالای عملیات که دو برابر اف۱۶ در هر ساعت بود.این مشکلات ساعت پروازی را در دهه ۱۹۹۰ کاهش داده بود اگرچه به مرور زمان مشکلات برطرف شد،یونان نیز از سال ۲۰۰۰ در مجموع ۲۵ میراژ ۲۰۰۰ خود را به سری ۵ مارک ۲ ارتقاء داد، قطر نیز ۱۲ فروند نسخه سری ۵ تحویل گرفت که شامل ۳ فروند نسخه دو سرنشینه است
میراژ ۲۰۰۰ جنگنده پیشرفته و بسیار موفقی بود طی نبرد های زیادی از جنگ اول خلیج فارس ۱، نبرد بر ضد یوگسلاوی در سال ۱۹۹۹،اشغال افغانستان در سال ۲۰۰۱ و همچنین برضد ارتش سرهنگ غزافی و همچینین بر ضد شورشیان اسلام گرای مالی به کار رفت .تنها یک پیروزی هوایی داشت و انهم به سرنگونی یک فروند اف۱۶ دی نیروی هوایی ترکیه توسط میراژ ۲۰۰۰ ارتش یونان در سال ۱۹۹۶ توسط موشک ماژیک بود. چند فروند نیز به اتش مدلهای مختلف سام در جنگ های مختلف از دست رفت .
میراز۲۰۰۰ یکی از بهترین جنگنده چند منظوره نسل چهارم بود که طی دهه ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ تولید شد اگرچه از نظر برد، مصرف سوخت و توان حمل سلاح پایین تر از اف۱۶ و اف۱۸ غربی بود ولی یک جنگنده تمام عیار بود . در مجموع ۶۰۱ فروند تا پایان خط تولید در سال ۲۰۰۷ تولید شد.
منبع: اینجا
ممنون از حضور پر قدرتتون