رزمایش بزرگ ولایت 94 طی روزهای اخیر در منطقه شرق تنگه هرمز، دریای عمان تا مدار 10 درجه اقیانوس هند توسط نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در حال اجرا است و تاکتیک ها و طرح های عملیاتی مختلفی در این رزمایش، توسط رزمندگان نیروی دریایی ارتش به اجرا گذاشته شده است که برخی از آنها با بازتاب های فراوان داخلی و بین المللی همراه بوده است.
در یکی از مهمترین اقدامات صورت گرفته که تصاویر آن نیز موجب غرور و خوشحالی مردم کشورمان شد، یک فروند زیردریایی کلاس غدیر نداجا با استقرار در نزدیکی ناوهواپیمابر آمریکایی، اقدام به جمع آوری اطلاعات و فیلمبرداری از این ناو کرده است که این اقدام، به علت آنکه در فاصله بسیار نزدیک و بدون جلب توجه ناو آمریکایی صورت گرفته، از نظر عملیاتی و عملیات روانی اهمیت ویژه ای دارد.
برای درک هرچه بهتر این عملیات مهم، باید نگاهی به سابقه مواجهه زیردریایی ها با ناوهای بزرگ آمریکا داشت.
زیردریایی ها؛ کابوس شناورهای بزرگ
از زمان جنگ اول جهانی و با ورود زیردریایی ها به صورت جدی به میدان جنگ، این شکارچی های زیر آبی به یکی از اصلی ترین دشمنان شناورهای سطحی بزرگ خصوصا "نبردناوها" و ناوهای هواپیمابر بدل شدند. در جنگ جهانی دوم نیز همین داستان ادامه داشت و ناوگان زیرسطحی آلمان نازی در اقیانوس اطلس، ضربات سنگینی را به شناورهای سنگین متفقین از جمله چندین ناوهواپیمابر وارد کردند.
در اقیانوس آرام نیز هم زیردریایی های ژاپنی و هم زیر سطحی های آمریکایی ضربات سختی را به طرف مقابل وارد کردند و با شروع جنگ سرد بین آمریکا و شوروی سابق، ایالات متحده برنامه بسیار سنگینی برای ساخت تعداد زیادی از ناوهای هواپیمابر آغاز کرده و در تمامی پهنه های آبی جهان حضور مشخصی پیدا کرد.
در آن دوره، شوروی سابق فاقد چنین توانایی بوده و استفاده از زیردریایی های مجهز به موشک کروز و اژدر را برای حمله به ناوهای آمریکایی آغاز کرد.
تصویری از پریسکوپ زیردریایی شوروی سابق از ناو هواپیمابر آمریکایی در اوایل دهه 1970
زیردریایی های دیزل الکتریک؛ چالش جدی برای آمریکا
جنگ سرد و زیردریایی های اتمی شوروی به اندازه کافی تهدیدات جدی برای نیروی دریایی آمریکا ایجاد کرده بود و در آن سالها آمریکا نیز تکنیک های خاصی را برای مقابله با این زیردریایی ها توسعه داد. با فروپاشی شوروی سابق و از بین رفتن تهدید زیردریایی های روسی، بسیاری تصور می کردند که دوره چالش برای ناوهای بزرگ آمریکایی به پایان رسیده است اما به سرعت مشخص شد که این تصور بسیار اشتباه بوده است.
بر همین اساس، بین سالهای 2005 الی 2006 میلادی، ارتش آمریکا یک فروند زیردریایی دیزل الکتریک کلاس گوتلند ساخت سوئد را از این کشور اجاره کرد تا به در تمرین های ضد زیردریایی بر علیه ناوگان خود از آن استفاده کند.
در این تمرینات زیردریایی سوئدی چندین بار بدون شناسایی شدن توسط سامانه های سونار آمریکایی به برد شلیک اژدر به سمت ناوهواپیمابر آمریکایی رسید و همین عملکرد زیردریایی مذکور باعث شد تا اجاره آن یک سال دیگر نیز تمدید شده و آمریکایی ها با آن به تمرین ادامه دادند.
یک فروند زیردریایی کلاس گوتلند
اما این موضوع، تنها مرتبه ای نبود که هیمنه و ژست شکست ناپذیری شناورهای بزرگ آمریکایی شکسته می شد چراکه در 26 اکتبر سال 2006 میلادی نیز یک فروند زیردریایی کلاس "سانگ" نیروی دریایی چین بدون شناسایی شدن در منطقه دریای چین شرقی، در فاصله 9 کیلومتری ناوهواپیمابر کیتی هاوک آمریکا به سطح آب آمد و باز هم این زیردریایی توسط سامانه های سونار آمریکایی شناسایی نشده بود.
ذکر این نکته نیز ضروری است که بر اساس یک قانون نانوشته و مبتنی بر زورگویی ارتش آمریکا، شناورهای این کشور برای خودشان حریم امنیت تعریف کرده اند که این حریم در سایر نقاط دنیا نیز به علت ترس از یگانهای نظامی این کشور رعایت می شود. به عنوان مثال حریم ناوهای هواپیما بر آمریکایی در دنیا 10 کیلومتر است یعنی در شعاع کمتر از 10 کیلومتری این شناور هیچ جنبنده ای نباید توقف یا تردد داشته باشد.
یک فروند زیردریایی کلاس سانگ
وقتی زیردریایی فرانسوی یک تنه، نیمی از ناوگان آمریکا را غرق کرد
اما در بهار سال 2015 اتفاقی بسیار جالب رخ داد. یک فروند زیردریایی اتمی فرانسوی به نام Saphir در یک مانور با نیروی دریایی آمریکا در سواحل فلوریدا شرکت کرده بود و در بخشی از این مانور، به عنوان دشمن به گروه رزمی ناو هواپیمابر یو اس اس تئودور روزولت حمله کرده و موفق شد ناو مورد نظر و نیمی از شناورهای محافظ آن را غرق کند.
مطلب مربوط به دستاورد زیردریایی فرانسه در سایت وزارت دفاع این کشور و حذف آن
وزارت دفاع فرانسه خبر این موفقیت را بر روی سایت خود منتشر کرد اما به سرعت و به دلایلی مشخص که ناشی از زورگویی و تلاش ارتش آمریکا برای تداوم ژست شکست ناپذیری یگانهای این کشور است، آن را پاک کرد.
نکته جالب اینجاست که این زیردریایی در دهه 1980 میلادی وارد خدمت نیروی دریایی فرانسه شده و بسیاری مدل های یپشرفته تر از این زیردریایی نیز در کشور مختلف جهان در حال خدمت بوده که مشخصا آنها نیز توان نفوذ به حلقه حفاظتی ناو هواپیمابر آمریکایی را دارند.
خلیج فارس، بدترین مکان ممکن برای ناوهای هواپیمابر
خلیج فارس به نوعی یکی از عجیب ترین پهنه های آبی جهان برای شناورهای بزرگ سطحی و زیر سطحی محسوب می شود. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند که جغرافیای خاص زیر آبی این منطقه، سامانه های سونار معمول چه در کشتی های سطحی و چه در زیردریایی های اتمی و دیزل الکتریک بزرگ را دچار مشکلات متعدد می کند.
به همین منظور، زیردریایی های کوچک کلاس غدیر در ایران طراحی و ساخته شده اند که نشان از تبحر و مطالعات دقیق متخصصان دفاعی کشورمان برای مقابله با هر تهدیدی دارد.
زیردریایی کلاس غدیر
از لحاظ تاکتیکی باید به این مسئله توجه داشت که نزدیک شدن حتی یک فروند زیردریایی به شناورهای سطحی می تواند اثرات بسیار مخربی داشته باشد و شلیک حتی یک اژدر از این زیردریایی ها می تواند به تنهایی به غرق یا آسیب شدید به شناور مورد نظر منجر شود.
البته تصاویر منتشر شده از ناوهواپیمابر آمریکایی توسط زیردریایی ایرانی مشخصا نشان از یک عملیات شناسایی، بدون هیچ گونه شرایط اضطراری است اما اگر زیردریایی مورد نظر که توانسته است از این فاصله کم - که در تصاویر به خوبی مشخص است - برای عملیات تصویربرداری نزدیک شود، مسلما شلیک اژدر از زیر آب و از فاصله دورتر امری بسیار راحت تر برای "غدیر ایرانی" خواهد بود.
کما این که این زیردریایی ها در حال حاضر با اژدر سنگین وزن والفجر مجهز شده و توان ضربه ای سنگین به ناوهای فرامنطقه ای را نیز دارند.
فیلم شناسایی ناوهواپیمابر آمریکایی توسط زیردریایی ایرانی
در هر حال آنچه که می توان به آن رسید این است که زیردریایی ها، چه مدل های دیزل الکتریک (کلاس کیلو در نیروی دریایی ارتش) و چه اتمی بارها چه در حالت تمرین و چه در شرایط واقعی موفق به نفوذ به حلقه محافظتی ناو هواپیمابر شده اند و با توجه به ساختار و اندازه زیردریایی های غدیر، این عملیات بارها و بارها می تواند از سوی نیروهای مسلح کشورمان تکرار و آزمایش شود.
