جنگ های فضایی واقعی تر می شوند

فضا دیگر مکانی امن و آرام برای ماهواره ها نیست، چرا که با پیشرفت های صورت گرفته در زمینه ساخت تجهیزات نظامی ضد ماهواره ای، امکان حمله به ماهواره ها و ساقط کردن آنها چه از زمین و چه از هوا وجود دارد. بنا به اظهارات «دنیس گوگ» از کارشناسان ارشد مرکز هوا-فضای آلمان در کلن، می توان با استفاده از سفینه فضایی کوچک به ماهواره های دشمن حمله ور شد و با پاشیدن رنگ یا مواد لزج به لنزها، حسگرها، بازوهای روباتیک و صفحات خورشیدی ماهواره ها، موجب از کار افتادن و نابودی آنها شد. پس از موفقیت غافلگیرکننده چین در پرتاب موشک های ضد ماهواره ای در چند سال قبل، هم اکنون نوبت سفینه روباتیک چینی هاست که به فضا پرتاب شود و یکی از ماهواره های قدیمی و از کار افتاده چین در فضا را از بین ببرد.

توانایی دستیابی به ماهواره ها و از بین بردن آنها می تواند دارای مصارف جنگی و یا صلح آمیز باشد به این معنی که هم می توان با ارسال روبات های فضایی به مدار زمین، زباله های فضایی را جمع آوری و فضا را پاکسازی کرد و هم می توان به ماهواره های متعلق به سایر کشورها حمله ور شد و زباله های فضایی جدیدی تولید کرد!! متاسفانه، با بالا گرفتن رقابت بین کشورهای قدرتمند برای توسعه تسلیحات ضد ماهواره ای، کاربرد خصمانه و غیرصلح آمیز فناوری های ضد ماهواره ای رو به افزایش است و فضا به سمت نظامی شدن پیش می رود.
به واسطه پیشرفت های صورت گرفته در زمینه تسلیحات ضد ماهواره ای، می توان ماهواره های مستقر در فضا را با استفاده از لیزرهای شلیک شده از زمین به طور موقت کور کرد و از کار انداخت. هم اکنون کشورهای آمریکا، انگلستان، چین، فرانسه، اسرائیل، ژاپن و روسیه به فناوری ساخت و شلیک توپ های لیزری ضد ماهواره دست یافته اند و برخوردهایی نیز تا کنون در فضا روی داده است: به عنوان نمونه، ارتش فرانسه مدعی است در سال های اخیر چند ماهواره از کار افتاده و یا در حال فعالیت این کشور در مدار زمین به وسیله لیزرهای چینی مورد اصابت قرار گرفته اند. شبیه همین ادعا را ارتش آمریکا مطرح کرده و نسبت به از کار افتادن موقتی ماهواره های آمریکایی به دلیل اصابت لیزرهای چینی به آنها اعتراض کرده است. هر چند هیچ کدام از ماهواره های در حال فعالیتی که توسط این لیزرها مورد حمله قرار گرفته اند، به طور دائمی از کار نیفتاده اند، اما با توجه به پیشرفت های صورت گرفته در این زمینه، این احتمال وجود دارد که حمله لیزرهای قوی تر به ماهواره های مستقر در فضا موجب سوختن حسگرهای اپتیکال بسیار حساس ماهواره ها شده و آنها را برای همیشه از کار بیندازد. با این همه، کارشناسان مسایل دفاعی نیز بیکار ننشسته اند و تمهیداتی برای دفاع از ماهواره ها در برابر حملات لیزری از زمین اندیشیده اند که از جمله آنها می توان به استفاده از محفظه های بسته شونده برای لنزها و نصب فیلترهایی که قادر به بلوکه کردن فرکانس های لیزری مهاجم هستند، اشاره کرد.

خطرهای بسیار در کمین ماهواره ها

خطرها و تهدیدها علیه ماهواره فقط در حملات لیزری به آنها خلاصه نمی شود، بلکه با از بین بردن کارآیی های آنها نیز می توان این تجهیزات گران قیمت را به آهن قراضه های بی مصرفی تبدیل کرد. بسیاری از کشورها هم اکنون می توانند با استفاده از فرستنده های زمینی، در مسیر امواج ارسالی ماهواره ها اختلال و پارازیت ایجاد کرده، و ارتباط ماهواره ها با ایستگاه های زمینی را قطع کنند. این تهدید و خطر اگر چه به انهدام ماهواره ها منتهی نمی شود اما به دلیل ارزان و قابل دسترس بودن، می تواند بسیار مهلک تر و جدی تر از حملات لیزری باشد. تصور این که گروه های شبه نظامی به این فناوری دست یابند و در فعالیت ماهوراه های مستقر در مدار زمین اختلال ایجاد کنند، بیشتر به یک کابوس وحشتناک که کل بشریت را به خطر می اندازد، شبیه است.

مجهز شدن ماهواره های مستقر در مدار زمین به تسلیحات تهاجمی برای حمله به سایر ماهواره ها نیز از دیگر تمهیداتی است که نظامی شدن هر چه بیشتر فضا و آغاز جنگ های فضایی بین ماهواره ها را در پی دارد و در صورت تحقق یافتن ما را به یاد فیلم های علمی-تخیلی مشهوری چون «جنگ ستارگان» و «برخورد نزدیک از نوع سوم» می اندازد.

دفاع بهتر از حمله

به عقیده بسیاری از کارشناسان مسایل نظامی-فضایی، کوبیدن بر طبل جنگ در فضا و تقویت ابزارهای تهاجمی ماهواره ها، کار عاقلانه و امکان پذیری به نظر نمی رسد و در عوض، تقویت امکانات دفاعی و حفاظتی برای ماهواره ها، راه حل بهتری قلمداد می شود. یکی از ایده های دفاعی به ماهوراه ها شامل ایجاد ابرهای حفاظتی در اطراف ماهواره هاست که موجب منعکس شدن و به عبارت بهتر منحرف شدن امواج راداری و لیزری ارسالی از سوی دشمنان زمینی می شود. این ابرهای فویل مانند که «chaff» نام دارند توسط ماهواره ها تولید و در فضای اطراف پراکنده می شوند و در فعالیت حسگرهای نصب شده روی موشک های مهاجم و همچنین لیزرهای زمینی، اختلال ایجاد می کنند.
کارشناسان صنایع دفاعی ارتش آمریکا در حال مطالعه روی ابزاری هستند که بر روی 5 قسمت حساس ماهواره ها نصب می گردد و از انعکاس امواج تولید شده توسط این قسمت ها که به وسیله رادارهای زمینی متعلق به دشمن قابل ردیابی هستند، جلوگیری می کند. با این همه، عوامل حمله کننده و تهدیدهای فراوانی برای ماهواره های مستقر در فضا وجود دارد که دفاع در برابر خطرها را دشوار و پیچیده می سازد.
طرحی در سازمان ملل متحد در دست بررسی است که از تمام اعضای این سازمان بین المللی می خواهد تا تحقیقات در مورد تسلیحات ضد ماهواره ای را متوقف و تمامی لیزرها و موشک های ضد ماهواره موجود در زرادخانه های خود را نابود کند. به هر حال، تسلیحات ضد ماهواره ای مانند شمشیر دو لبه هستند و استفاده کنندگان از آنها در معرض حملات متقابل قرار دارند.
منبع: ماهنامه دانشمند شماره 570