چرا شیعه بر آل ابوسفیان و آل امیه لعن می‌فرستد؟

در زیارت عاشورا چنین می خوانیم: «آل ابی سفیان و آل زیاد و آل مروان الی یوم القیامه» سؤال این است که: 1. آل انسان چه کسانی هستند به نظر می رسد حداقل زن و فرزند و نزدیکان را شامل می شود؟ 2. الی یوم القیامه منظور چیست؟ یعنی عقاب آنان یا لعن تا یوم القیامه؟ 3. با توجه به آیه: «وَلاَ یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ ....» آیا چنین لعنی جایز است؟

درباره موارد لعن در زیارت عاشورا، اختلاف اندکی میان آنچه در «کامل الزیارت» و «مصباح المتهجد» است مشاهده می شود. مفاتیح الجنان از مصباح المتهجد نقل کرده است: «اللهم اللعن الاول و الثانی و الثالث و الرابع» اما «در کامل الزیارات جعفر بن محمد بن قولویه، ص 332، تحقیق جواد قیومی، چاپ نشر اسلامی آمده است: «ثم تقول مأه مره: اللهم خص انت اول ظالم ظلم آل نبیک باللعن ثم العن اعداء آل محمد من الاولین و الاخرین. اللهم العن یزید و اباه و العن عبید الله بن زیاد و آل مروان و بنی امیه قاطبه الی یوم القیامه».

البته آنچه مهم است به جهت رعایت تولی و تبری اصل لعنت بر اذیت کنندگان پیامبر (صلی الله علیه وآله) و خاندان ایشان مطابق با آیه قرآن است، «ان الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فی الدنیا و الآخره و اعد لهم عذابا مهینا؛ بی گمان کسانی که خدا و رسولش را آزار می رسانند، خدا آنان را در دنیا و آخرت لعنت کرده و بر ایشان عذابی خفت آور آماده ساخته است» (احزاب، 57).

در مورد معنای لعن، باید گفت لعن که به معناى دورى از لطف و رحمت الهى است و آنچه نکوهش شده ناسزاگویی و سب به خدایان مشرکان است «لا تسبوا الذین یدعون من دون الله فیسبوا الله عدوا بغیر علم؛... و آنهایی را که جز خدا می خوانند دشنام مدهید که آنان از روی دشمنی به نادانی خدا را دشنام خواهند داد» (انعام، آیه 108).

اما لعن به معنای طلب دوری از رحمت الهی، نسبت به کافران و ظالمان در قرآن نیز آمده است: «ان الله لعن الکافرین و اعد لهم سعیرا؛ خداوند کافران را لعن می کند و عذاب را برای آنان آماده کرده است» (احزاب، ایه 64).

و همچنین کسانی که پیامبر را آزار داده اند مورد لعن قرار گرفته اند. «ان الذین یؤذون الله و رسوله لعنهم الله فی الدنیا و الاخره؛ کسانی که خداوند و پیامبرش را آزار می دهند خداوند آنان را در دنیا و آخرت مورد لعن قرار می دهد» (احزاب، آیه 57).

براى معاندان و محاربان با امام حسین(علیه السلام) و ظالمین به اسوه‏ ها و الگوهاى هدایت مردم، ابدى است. زیرا ملاک لعن، ابدى است. آنچه که موجب لعن و نفرین نسبت به ظالمین به حق محمد و آل محمد(صلی الله علیه وآله) شده است، و ملاک لعن است، چون باقى است لعن هم باقى است. علاوه بر این، حقیقت و روح دین را همین حب و بغض‏ها تشکیل مى‏دهد.

حب و عشق نسبت به کسانى که بندگان مطیع و عارف درگاه الهى بوده ‏اند و بغض نسبت به کسانى که دشمن حق و حقیقت بوده‏ اند (تولی و تبری) از نشانه های ایمان است. همچنان که در متون دینى آمده است «هل الدین الاّ الحبّ؟ و هل الایمان الاّ الحبّ و البغض؟ آیا دین و ایمان چیزى غیر از حبّ و بغض است؟»، (میزان الحکمه، ج 2، ص 944)

و در حدیث قدسى آمده است: «خداوند به موسى(علیه السلام) فرمود: آیا هرگز کارى براى من انجام داده ‏اى؟ موسى عرض کرد: برایت نماز گزاردم، روزه گرفتم، صدقه دادم و تو را یاد کردم؛ خداوند فرمود: نماز برهان و حجّت براى توست و روزه سپر تو در برابر آتش جهنم است و صدقه، سایه ‏ى سرت و یاد من، نورى است براى تو چه کارى براى من کرده ‏اى؟ موسى(علیه السلام) عرض کرد: مرا به کارى که براى توست راهنمایى فرما. خداوند فرمود: اى موسى! آیا هرگز براى من با کسى دوستى کرده‏ اى و براى من با کسى دشمنى کرده‏ اى؟ پس، موسى دانست که برترین اعمال، حبّ و دوستى به خاطر خدا و بغض و دشمنى به خاطر خداست»، (همان، ص 966).

مصاف