راکت‌انداز 9P140 مشهور به بی‌ام-27 اورگان

دیباچه:

پس از راکت‌انداز مشهور و معروف کاتیوشا (BM-13) و همینطور راکت‌انداز 122 میلیمتری گراد  (BM-21) اتحاد بلوک شرق یک هیولای دیگر را به جهان معرفی کرد و ترس و وحشت را بر اروپای غربی حاکم نمود. غرب چیز زیادی از این راکت‌انداز نمی‌دانست و طبق معمول شایعاتی وجود داشت که در توانایی‌های این راکت‌انداز غلو کند.

این گونه شایعات همیشه به صورت جهت‌دار و غلو شده در غرب وجود داشته است. به خصوص اگر بحث به زمانی برمی‌گردد که می‌خواهند کشوری جدا شده را دوباره به ناتو پیوند بزنند یا مانع خروج کشوری از ناتو شوند. گاه هم پیش آمده که قدرت شرق را کوچک نمایی کنند و این کار بستگی داشته به اینکه سیاست ناتو چه نوع خط مشی مقطعی را دنبال می‌کرده است. دستگاه تبلیغاتی غرب اغلب در این کارها موفق بوده است. به شکلی که اگر لازم باشد یک دشمن را بسیار قوی‌تر نشان می‌دهد و اگر احساس کنند به وحدت ناتو ضربه می‌خورد موشکی مانند بولاوا را تا حد موشک‌های دهه شصت پایین می‌کشند!

 

در مورد 9P140 و بسیاری دیگر از تسلیحات شرقی هم این اتفاق افتاد و غربی‌ها در برد و قدرت این راکت‌انداز اغراق کردند؛ مانند اینکه 9P140 توانایی شلیک تسلیحات هسته‌ای را هم دارد! پس از اینکه ناتو نامگذاری خود را انجام داد طبق معمول شایعه‌پراکنی‌ها و اغراق‌ها نیز جمع و بایگانی شدند. به هر حال 9P140 یا BM-27 (نامی که ناتو برایش برگزید) شایستگی‌های خود را نشان داد و هنوز هم دارد به عنوان یک راکت‌انداز موفق در خیلی از کشورها و ارتش‌ها انجام مأموریت می‌کند. اورگان، راکت‌اندازی بود که غرب را به فکر سرمایه‌گذاری بیشتر بر این مقوله انداخت و تازه ده سال بعد بود که در غرب شاهد ظهور راکت‌اندازی مانند LARS شدیم. در حالیکه این راکت تنها 25 کیلومتر برد و قدرت انفجاری ناچیزی داشت که خود را تازه به استاندارد راکت‌انداز گراد می‌رساند فارغ از اینکه چند سال قبل یعنی سال 1972چکسلواکی RM-70 را با الهام از گراد ساخته بود که توانایی بارگذاری سریع و لود بالا و دقت مناسبی داشت و قدرت راکت‌های شرقی را یکبار دیگر به رخ غرب کشید. هر چند برد راکت‌های RM-70 از 20 کیلومتر فراتر نمی‌رفت اما از عقبه مناسبی برخوردار بود. در این زمینه می‌توان به راکت‌اندازLAROM  رومانیایی نیز اشاره کرد. چین نیز دو راکت‌انداز مخوف WS-1-2 را تولید کرد که صحبت در مورد آن به یک مقاله جداگانه نیاز دارد. جالب است که آمریکا تازه در سال 1983 توانست M-270 را معرفی کند؛ با اینکه M-270 نسبتن موفق ظاهر شد و برد و قدرت مناسبی داشت اما آنقدر سایه راکت‌انداز گردباد بر سرش سنگین بود که نتوانست عرض اندام کند. همیشه نبرد موشک و راکت در میان کشورهای عضو ناتو و بقیه دنیا (کشورهای آزاد) و روسیه و ... وجود داشته، اما به راستی در زمینه بالستیک و راکت، غرب و ناتو همواره یک گام عقب بوده و عقب خواهد ماند.

راکت‌انداز 9P140، BM-27

راکت انداز 9P140 یک راکت‌انداز 220 میلیمتری ساخت اتحاد جماهیر شوروی است که در سال 1977 به صورت آزمایشی به بهره‌برداری رسید. مراحل طراحی و تولید این راکت‌انداز به سال‌های 1970 تا 1975 باز می‌گردد. ناتو به این راکت‌انداز لقب BM-27-Uragan داده است و به چندین کشور صادر شده و کشورهای زیادی هم دست به تولید، مهندسی معکوس یا نمونه مشابه آن زده‌اند.

راکت‌های قابل شلیک از این راکت‌انداز عبارتند از:

·         9M27

·         9M51

·         9M27K

·         9M27K1

·         9M27K2

·         9M27K3

·         9M59

که صرفن برای همین کالیبر ساخته شده‌اند. البته لازم به ذکر است که برخی از این نمونه‌ها بعدها الگوی مناسبی شدند برای راکت‌انداز مخوف گردباد و یا توسعه راکت‌انداز 300 میلیمتری مخوف چینی‌ها که از آن با عنوان نگهبان (نمونه ws-1) یاد می‌شود.

 

وزن سر جنگی این راکت‌ها از 90+ تا 150- بسته به نوع و مأموریت راکت متغیر است. تنوع راکت‌های اورگان موجب شده است که فرماندهان در هنگام عملیات دست باز داشته باشند و بتوانند بسته به شرایط نبرد راکت مربوطه را انتخاب کنند. (تولید برخی از این راکت‌ها مدت زیادی طول نکشید و با آمدن نمونه بهتر راکت قبل از خط تولید خارج شد) با دنبال کردن مشخصات برخی راکت‌ها نیز به نمونه‌هایی بر می‌خوریم که در اسمرچ مورد استفاده قرار گرفته‌اند. به عقیده نویسنده این مقاله، اطلاعات نادرست در مورد این راکت‌انداز چندین برابر اطلاعات درست می‌باشد و یافتن اطلاعات صحیح بسیار دشوار است! چرا که حتا یک سایت مرجع مانند میلیتاری تودی نیز اطلاعات ناقص و گاه اشتباه از این راکت‌انداز درج کرده است. کاری که در مورد جنگ‌افزارهای ساخت ایران و چین نیز سابقه داشته و به شکل عامدانه و هدف‌دار تکرار شده است.

 

نام راکت	گونه	وزن راکت	طول	سرجنگی	نوع مهمات	برخورد	برد
9M27	9N128F	280	4.83	100	HE	مستقیم	35
9M51	9N515	256	5.1	143	HE	مستقیم	13
9M27K	9N128K	270	5.1	90	30×3000g	ب.ف.ه	35
9M27K1	9N516	270	5.1	90	30×3000g	ب.ف.ه	35
9M27K2	9N128K2	270	5.1	-	80×1.1kg	ب.ف.ه	35
9M27K3	9N128K3	270	5.2	-	312×40g	ب.ف.ه	34
9M59	9N524	270	5.1	-	9×10500g	ب.ف.ه	35
----	----	کیلو گرم	متر	کیلوگرم	جدول	*	کیلومتر

^* انفجار پوسته حامل بر فراز اهداف، به شکلی که مهمات در مقیاس مشخص پراکنده شوند. در برخی منابع، راکت‌های فوق را مربوط به راکت‌انداز دیگری می‌دانند که این ادعا مردود است. در کل مدارک کاملن مستندی هم برای اثبات وجود این راکت‌ها در مورد اورگان وجود ندارد و بنده وجود حدس و گمان را در اشاعه این توضیحات رد نمی‌کنم. با اینحال سخنان در مورد این حجم و تنوع تسلیحات در مورد 9P140 وجود داشته و دارد. در اینجا برای خود نویسنده نیز این سؤال پیش می‌آید که مگر یک راکت‌انداز با این برد محدود چقدر اهمیت داشته که چنین اسناد و توضیحات و توصیفات ضد و نقیضی در موردش به وجود آمده است!؟ بنده معتقدم دستکم دو مورد از این راکت‌ها هرگز ساخته نشده‌اند اما در خیلی از مراجع بر تولید آنها تأکید شده است. این منابع هم منابع روس و چینی هستند و هم منابع نزدیک به ناتو و کشورهای دارنده این سامانه!

جدول توضیحات

جدول: توضیحات نوع مهمات

انفجاری شدید

 تعداد بمبلت × وزن

 تعداد مین × وزن

(این اطلاعات موثق نیست)

 تعداد نارنجک ضد نفر × وزن

 مهمات ضد سنگر و زره × وزن

(در برخی منابع تا +18 کیلو قید شده است که بنده هیچ یک را موثق نمی‌دانم)

جدول کاربران

کاربران
کشور	تعداد به آتشبار
ارمنستان	24
افغانستان	18 (8 سیستم فعال از 20014)
ازبکستان	49
اوکراین	127
برمه	35
ترکمنستان	54
تاجیکستان	12
روسیه	500 فعال 300 ذخیره
روسیه سفید	84
سوریه	36  دستگاه تا سال 2012
جمهوری دونستک	6
مولداوی	11
ویتنام	بین 7 تا 11
قزاقستان	180
تانزانیا	48
کره شمالی	نا معلوم ـ با توسعه نمونه مشابه فجر غیر فعال شدند
جمهوری لوگانسک	5
یمن	5 تا 9
ایران	بنده این موضوع را شایعه می‌دانم *

^* احتمالن یا این موضوع فقط یک شایعه بوده یا به علت استفاده از فجر 3 و 5 که برتری قابل ملاحظه‌ای نسبت به این سیستم دارند کنار گذاشته شده‌اند. گمانه‌هایی نیز وجود دارد که شاید فجر چهار نمونه توسعه یافته بر مبنای اورگان باشد که بنده بعید می‌دانم صحت داشته باشد. زیرا اگر به راستی فجر چهار وجود داشته باشد بایستی بر مبنای اسمرچ توسعه یافته باشد. (دوستان دقت کنند که لزومن فجر-6 نباید برد بیشتری نسبت به فجر-5 داشته باشد) با این حال احتمال وجود نمونه‌های تحقیقاتی را رد نمی‌کنم؛ که اگر وجود داشته باشند بسیار محدود هستند.

 

لانچر شانزده‌تایی 9P140 بر روی یک کامیون 8×8 زیل سوار شده است. به صورتیکه تیوب‌ها در سه ردیف تعبیه شده‌اند. در ردیف یک و دو هر کدام شش تیوب و در ردیف سوم چهار تیوب قرار گرفته است.

لانچر نصب شده بر روی این کامیون توانایی گردش به طرفین (از هر جهت 30 درجه) را دارد و این موضوع یک نقطه قوت و قابل اتکایی را برای تغییر سریع و اصلاح موقعیت اهداف به آن می‌دهد. زاویه عمودی پرتاب نیز از +15 تا +50 درجه قابل تغییر می‌باشد. برخی منابع این زاویه را صفر درجه اعلام کرده‌اند که دانشنامه دفاعی آنرا رد می‌کند و موقعیت قرار گیری لانچر به صورت ثابت و استقرار 30+ بوده و در صورت گردش نیز به هر یک از طرفین حداقل 15+ خواهد بود. در کل کمتر راکتی را می‌توان با زاویه صفر درجه شلیک نمود.

 

مشخصات زیل
ورود به سرویس	1975
خدمه	4
وزن و اندازه
وزن	20 تن
طول	9.63 متر
عرض	2.8 متر
ارتفاع	3.23 متر
مشخصات کلی جنگ افزار
کالیبر	220 میلیمتر
تعداد تیوب هر لانچر	16 عدد
وزن راکت	280.4 کیلوگرم
سر جنگی	90-143 کیلوگرم
توانایی‌های خودرو
موتور	2 x ZIL-375 petrol
قدرت موتور	180 اسب بخار
سرعت در جاده معادل	65 کیلومتر
برد جاده‌ای	500 کیلومتر

از خصوصیات حامل زیل این است که توانایی مناسبی برای حمل و نقل دارد، این خودرو توانایی عبور از شیب 40 درجه را دارا بوده و می‌تواند محموله‌ای به وزن 20 تن را حمل کند. خودروی زیل دارای قابلیت جابجایی توسط هواپیماهای آنتونوف 22- ایلوشین 76 و آنتونوف 124 می‌باشد و همین امر سبب افزایش سرعت در جابجایی و انتقال به خطوط اصلی می‌شود. البته در کشور روسیه سفید این خودرو با خودروی مدرن‌تر MZKT-7930 جایگزین شد و در برخی کشورها نیز اتفاق مشابهی افتاده است اما به شکل رسمی اورگان را با زیل می‌شناسند!

 

اورگان، می‌تواند با سر جنگی بسیار قدرتمند و سرعت آتش مناسب خود عرصه را برای خطوط دشمن و نفرات آن تنگ کند. به شکلی که اگر چهار اورگان با هم شروع به ریختن آتش کنند جهنمی سوزان برای نیروهای دشمن به وجود می‌آید و با تنوعی سر جنگی قدرتمند که قابلیت‌های مختلفی دارد بسیار مقرون به صرفه خواهد. راکتی مانند 9M27K1 که توانایی رهاسازی تعداد زیادی بمبلت را دارد جدای از کاستن روحیه نبرد در نفرات دشمن می‌تواند دامنه تخریب و حجم آتش گسترده‌ای به وجود آورد.

 

 

دریافت
مدت زمان: 26 ثانیه

 

یک کلیپ کوتاه از شلیک 9P140 اورگان

 

تصاویر بزرگ‌تر هستند با کلیک روی آنها تصویر در اندازه واقعی را ببینید

مؤلف: یاور

مراجع: روس آرمی، میلیتاری تودی، پاک دیفنس و چند پایگاه اروپایی و ویکیپدیا

تمام حقوق این اثر متعلق به دانشنامه دفاعی می‌باشد.

باز نشر با رعایت قوانین کپی‌رایت آزاد است