نگاهی به پروژه تانک لیزری شوروی

تانک های لیزری تا سالیان درازی جزو عناوین پرفروش فیلم های هالیوودی،بازی ها،کارتون ها و داستانهای علمی و تخیلی بودند؛اما شوروی در اواخر دهه ۱۹۸۰ سعی کرد تا به این رویا جامعه عمل بپوشاند.در این مقاله قصد داریم تا نکات برجسته ای این طرح اشاره و آن را بررسی کنیم

درطی چند سال اخیر مسکو سعی در گردآوری و شروع دوباره طرح های دوره شوروی کرده است ولیکن بیشتر این طرح ها یا بسیار گران هستن یا از توان عملیاتی گسترده بروخوردار نیستند.قبل از این که پرده آهنین سقوط کند،تسلیحات کرملین بیشتر در حالت تحقیقات یا عملی بودند که بعداز فروپاشی شوروی به سال ۱۹۹۱ این تسلیحات به موزه ها یا انباره ها و در حال خاک خوردن هستند.سرگرد ری فینچ یک تحلیلگر در دفترمطالعات خارجی ارتش امریکا در این باره می گوید:تعداد انگشت شماری از مناطقی که مهندسان دوره شوروی در آن به رقابت تسلیحاتی مشغول بوده اند امروزه باقی مانده است.

اما روسها هم با این حال دست بردار از تحقیقات نیستند یکی از همین طرح های انقلابی شوروی،تانک لیزری شوروی می باشد،طرح سلاح زره پوش با پرتو افکن های لیزری طرحی گران قیمت و اما کارا و مفید.

شوروی به پا میخیزد

در اواسط دهه ۱۹۷۰ که شوروی مشتاقانه طرح سلاح لیزری در زمین،هوا و دریا و فضا دنبال می کرد چرا مهندسین حساب کردند و امیدوار بودند که این طرحها علیه اروپا آمریکا و تجهیزاتشان اعم از موشک های پیشرفته و ماهواره های جاوسوسی و دیگر سیستم های با تکنولوژی بالا سودمند است.

در سال ۱۹۸۲ در Astrofizika که اصطلاحا یک انجمن تولید علمی بود ،برای اولین بار یک نمونه از سلاح لیزری برای وسیله نقلیه درست کردند و سپس اورال ترانس مش برای این سلاح یک شاسی تدارک دید و به همین ترتیب اولین تانک لیزری جهان توسط اتحاد جماهیر شوروی ساخته شد.با این حال سعی کردند در پاسخ به توسعه سلاح خود طوری پاسخ دهند دهند که کسی به لیزری بودن سلاح پی نبرد.

انها به این سلاح نام دستگاه های قابل حمل رویت خودکار گذاشتند و شوروی نیز نام ۱K11 یا دشنه وخنجر را گذاشتد سلاحی ویرانگر و مخرب.فرماندهان شوروی حداقل انتظار داشتند تا ۱K11 بتواند در سوزاندن یا حداقل کورکردن دروبین و تجهیزات تجسسی بصری دشمن و حوزه دیداری آن عمل کند،هم چنین در مقابل مسلح شدن ناتو با تانکهای با دید بالا و موشک های هدایت شونده این تانک می توانست شانس بیشتری برای نیروهای شوروی مهیا کند.اما درپایان تنها دو نمونه از این تانک لیزری ساخته شد.مهندسان سعی در تولید نمونه و مدل جدید در ابعاد و اندازه ۱K11 زدند حاصل این کار تانک لیزری ۱K17 با اسم مستعار Szhatie شد.در این جا مهندسان از یک پرتو دهند به مراتب قدرتمند تر و شاسی اصلاح شده تانک تی-۸۰ بهره بردند،شرکت اورال ترانس مش نیز در حال ساخت هویتزر با توپ ۲A56 و ساختار زرهی مشابهی بود که شباهت با تانک لیزری ۱K17 داشت با این تفاوت که به جای توپ ۱۵۲ م م از شبکه لیزری استفاده شده بود و ماحصل کار بهتر از طرح ۱K11 بود در این طرح دو ردیف لنز لیزر با تقویت کننده پروتو قرار داشت و تانک نیز از یک باتری قدرتمند و بزرگ استفاده می کرد که به تانک اجازه می داد تا در فواصل متعدد و پشت سرهم بتواند به اهداف خود شلیک کند.

بنا به ادعای روزنامه روسی  گازتا روسیسکا حداقل انتظاری که از  تفنگ لیزری به کار رفته دراین تانک توان نابود کردن و سوزاندن تمامی تجهیزات اپتیکی دشمن در خط دید مستقیم آن هم در عرض کسری از ثانیه را داراست و در توضیحات بیشتر می افزاید که :هنگامی که دشمنان با تجهیزات زره پوش وارد منطقه می شوند تانک لیزری شوروی به سادگی تجهیزات دشمن را کور و دشمن توانایی آتش را از دست می دهد.

با این حال این تانک با ۱۲ سری لنز لیزری که قابلیت اجتماع را نیز دارد توان نابود کردن و سوراخ کردن قوی ترین زره ها و از کارانداختن تانک های قدرتمند به ویژه نسل سومی چون آبرامز را نیز داشته است.

نمای کناری از تانک لیزری ۱K17

پرتو های انرژی ساطع از این تانک دوبرابر توپ یک تانک معمولی انرژی دارند و دو برابر آن نیز برد دارد.برای خدمه بیرون از خودرو و کسانی که در برابر طیف لیزری هستند به شدت حساس و خطرناک هستند.

دیگر اینکه دود به ویژه نارنجک های دودزا و ذرات معلق در هوا در برد مفید اثر گذاری این سلاح تاثیر بسزایی دارند.

به جز مشکلات بالا مشکل دیگر مشکل یاقوت مصنوعی عظیمی است که تشکیل دهنده هسته لیزر۱K17 می باشد،تولید میله یاقوت بسیار سخت و وزن هر کدام ۶۶ پوند می باشد که هزینه ها ساخت را به شدت بالا می برد.

اما در روسیه بعد از فروپاشی شوروی در اثر مشکلات مالی و هرج و مرج اقتصادی شدید متعدد طرح تانک لیزری Szhatie که در سال ۱۹۹۲ از کارخانه بیرون آمده بود توسط یلتستین لغو شد .با لغو طرح تانک لیزری این تانک نیز به انبار و موزه ها رفت تا برگی دیگر از کوشش های نظامی طرفین جنگ سرد را برای به دست آوردن برتری نشان دهد.

با این که این طرح فعلا دنبال نمیشود اما گزارشاتی نیز وجود دارد که نشان دهنده آن است که چینی ها نیز اقدام مشابه اما در حد کوچکتر و ارزان تر را نیز روی تانک تایپ ۹۹ انجام داده اند.