کلیه مطالب در خصوص زیر دریایی‌ها

تاریخچه زیر دریایی

مشکل خدمه زیردریایی همیشه این بوده که چگونه عملکرد و استقامت در زیر آب را بهبود دهند؛ و هر دو قابلیت به وسیله کشتی معنی پیدا کرد! در اوایل تاریخ زیردریایی مشکل خدمه زیردریایی این بوده که چگونه کشتی خود را برای کار در تمامی اوقات آماده کنند.

نی‌های پاپیروس توخالی

گزارش‌های تاریخی دلالت می‌کند که افرادی همیشه در جستجوی کشف عمق اقیانوس‌ها بوده‌اند. جدیدترین رکورد بدست آمده از Nile Valley در مصر به ما اولین تصویر را می‌دهد. این یک نقاشی حک شده بر روی دیوار است که جوینده زیر آب رفته، نیزه شکار در دستش، در حال خزش به سمت شکارش در زیر سطحی که در میان نی‌های پاپیروس تو خالی نفس می‌کشند را نشان می‌دهد. آتنی‌ها گفته بودن که می‌بایست از غواصان برای فهمیدن ورود به لنگرگاه سیراکاز Syracuse)) در طول حصار استفاده کرد.

الکساندر (Alexander) در عملیات ضد تایر (Tyer) به غواصانش دستور داد هر وسیله قابل شناوری (زیردریایی) که از شهری که ممکن است ساخته شود دفاع می‌کند را نابود کنند. اگرچه در هیچ یک از این تصاویر (رکوردها) دقیقن گفته نشده که الکساندر چه وسیله قابل شناوری را داشته ولیکن علائم و اختصارات این را می‌گویند که او با وسیله‌ای که ساکنانش را خشک حفظ می‌کند و چراغ دارد نزول پیدا کرده!

ویلیام بورن (William Bourne -1578)

تا سال هزار و پانصد و هفتاد و هشت هیچ تصویری از کشتی طراحی شده برای دریانوردی زیر آب ظاهر نشده بود. ویلیام بورن، یک توپچی نیروی دریایی پادشاهی سابق، یک کشتی کوچک کاملا بسته که می‌توانست زیر آب رود و پایین‌تر از سطح آب کرجی رانی کند را طراحی کرد. طرح او یک قالب چوبی محدود در چرمی کردن آزمون آبی بود. که با استفاده از گیره دستی برای منقبض کردن گوشه‌ها و کاهش حجم می‌توانست زیر آب رود.

اگرچه ایده بورن از برد طراحی فراتر نرفت، یک وسیله کوچک ساده در سال هزار و ششصد و پنج به آب انداخته شد. ولی این وسیله خیلی پیش نرفت زیرا طراحان از چسبندگی لجن‌های زیر آب غفلت کرده بودند. شناور کوچک در طول اولین آزمایش زیر آبی به کف دریاچه چسبید.

کورنلیوس ون دریبل (Cornelius Van Drebbel-1620)

آنچه را که می‌توانیم به عنوان اولین زیردریایی عملی نام ببریم یک روبات پوشیده شده از چرم روغن کاری شده بود. ایده‌ای از کورنلیوس ون دریبل، دکتر هلندی که در انگلیس زندگی میکرد، در سال هزار و ششصد و بیست زیردریایی ون دریبل با کرجی رانی خمیده بر روی پاروهایی که در میان صفحات چرمی قابل انعطاف در بدنه بیرون آمده بود قدرت پیدا میکرد. لوله ورود و خروج هوا در بالای سطحی که روی آب شناور بود قرار داشت. زیردریایی ون دریبل با موفقیت تا عمق دوازده تا پانزده فوت زیر سطح دریاچه تامس (Thames) مانور داد.

ون دریبل اولین ناوش را با دو مدل دیگر ادامه داد. مدل‌های بعدی بزرگ‌تر بودند ولی آنها بر همان قاعده کلی متکی بودند. علائم و اختصارات نشان می‌دهند بعد از تکرار تست، پادشاه جیمز یک (King James) از انگلستان بر روی یکی از مدل‌های بعدی برای نشان دادن ایمنی‌اش سوار شد. اگرچه نمایش موفقیت آمیز بود، با این وجود اختراع ون دریبل برای جذب علاقه‌مندی ارتش بریتانیا شکست خورد. این دوره‌ای بود که احتمال استفاده از زیردریایی به عنوان جنگ افزار در آینده هنوز بعید به نظر می‌رسید.

جووانی برنلی (Giovanni Borelli -1680)

در سال هزار و هفتصد و چهل و نه گاهنامه بریتانیایی “Gentlemen’s Magazine” مقاله‌ای کوتاه که بیش از همه در مورد وسایلی غیرعادی برای پیشرانی زیر آب و روی سطح آب بود را چاپ کرد. پروژه ایتالیایی‌ها به وسیله جوآنی بورلی در هزار و ششصد و هشتاد بازآوری شد و توسعه پیدا کرد، مقاله‌ای که شناوه کوچکی با ترکیبی از پوست‌های بز در بدنه را شرح می‌داد. هر پوست بز به روزنه‌ای در کف متصل شده بود. بورلی تصمیم به زیر آب کردن این شناور با پرکردن پوست‌ها با آب، و برای شناور کردن آن با چرخش میله به وسیله نیروی آب خارج شده کرد. اگرچه زیردریایی بوریل هرگز ساخته نشد با این حال احتمالا اولین گام‌ها را برای رسیدن به تانکرهای بالاست (ballast) را مهیا ساخت.

زیردریایی وکاربردهای آن

زیر دریایی برای نخستین بار در زمان جنگ داخلی آمریکا استفاده شد. در جنگهای جهانی اول و دوم به ویژه جنگ جهانی دوم نبرد زیر دریایی‌ها یکی از ویژه‌ترین نبردهای آن جنگ شمرده می‌شود که از آن فیلمهای زیادی ساخته شده. در دوران جنگ سرد آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی هر کدام روی به ساخت زیر دریایی اتمی کردند. این زیر دریایی‌ها توانایی ترابری و شلیک موشک‌های بین قاره‌ای با کلاهک هسته‌ای هستنداما نام زیر دریایی هسته‌ای به خاطر داستن موتور با سوخت هسته‌ای است که این زیر دریایی‌ها را از سوخت گیری دوباره بینیاز می‌کند. کشورهای انگلیس و فرانسه نیز دارای این زیر دریایی می‌باشند و به تازگی هند با خرید دو فروند زیر دریایی هستهای از روسیه به جمع کشورهای دارای این زیر دریایی پیوسته. نوع دیگر و قدیمی‌تر زیر دریایی‌ها زیردریایی موتور دیزل است که ایران نیز با خرید مدل نهنگ از روسیه و ساخت وارون این نمونه به فن آوری ساخت دست یافته. کشورهای زیادی از جمله هلند، آلمان، کشورهای اسکاندیناوی، مصر و اسرائیل دارای این کلاس زیر دریایی هستند. کلاس آخر زیر دریایی‌های عملیاتی هستند که بعد از جنگ جهانی دوم کمتر ساخته یا از آن بهره برداری شده. این زیر دریایی‌ها کوچک و بیشتر برای عملیات واکنش سریع یا در آبهای کم ژرفا بهره برداری می‌شوند. در جنگ جهانی دوم ژاپن با بهره گیری از این گونه زیر دریایی به بندر پرل هاربر در خشکچه‌های هاوایی آمریکا پاتک زد.

کاربردهای نظامی

تا قبل و در طی جنگ جهانی دوم از زیردریایی‌هایی بیشتر برای حمله به شناورهای سطحی استفاده می‌شد. به خصوص حمله به کشتی‌های باربری انگلستان و یا از کار انداختن مسیرهای پشتیبانی دریایی ژاپن. برای این منظور زیردریایی‌ها از اژدرها و همچنین توپهایی که داشتند استفاده می‌کردند. زیر دریایی‌های مین‌گذار از اوایل قرن بیستم ساخته شده و در هر دو جنگ جهانی به کار رفتند. همچنین از زیردریایی در عملیاتهای جاسوسی برای پیاده کردن تجهیزات و پرسنل در سواحل دشمن استفاده می‌شد. از زیردریایی در عملیاتهای نجات نیز به خصوص در حملات وسیع جزیره‌ای استفاده شد. زیردریایی‌های در آن زمانی تنها در سطح توان حمله به سایر زیردریایی‌ها را داشتند. بعد از جنگ جهانی دوم با پیشرفت‌هایی که در فناوریهای مربوط به اژدرها، سونار و پیشرانه هسته‌ای توان مقابله با زیردریایی‌های دیگر را به دست آوردند. توسعه موشک‌های هسته‌ای قابل پرتاب از زیردریایی و موشک‌های کروز قابل پرتاب از زیردریایی توان حمله در بردهای بالا به اهداف زمینی و دریایی را به زیر دریایی‌های مدرن داد. برتری زیردریایی در نبرد توان آن در مخفی شدن در اعماق آب است. این توان با خاصیت رسانایی صوتی آب و توسط سیستمهای سونار قابل خنثی شدن است. مدرن‌ترین زیردریایی‌های برای رفع این نقص دارای خصوصیت ناپیدایی هستند. سیستمهای پیشرانه پیشرفته، اقدامات و سیستمهای کاهش صوت برای این مقصور به کار رفته و لذا یافتن و حمله به یک زیردریایی مدرن نیازمند تکنیکهای خاصی است. در سیستمهای سونار فعال از فرستادن امواج صوتی و تحلیل انعکاس آن برای یافتن دشمن استفاده می‌شود که از جنگ جهانی دوم چنین سیستم‌هایی به کار می‌رفت. اشکال این سونار آشکار کردن محل فرستنده است. یک زیردریایی تهدیدی جدی برای کشتیرانی طرف درگیر می‌باشد. به این معنا که رقیب برای مقابله با آن مجبور به استفاده از امکانات و کشتی‌های خود در پهنه وسیع دریا برای شناسایی و خنثی سازی آن اقدام و تمامی کشتی‌های خود را به اسکورتهای ضد زیردریایی مجهز کند.

تاریخچه زیردریایی‌ها

در زیردریایی‌های اولیه از نیروی دست برای حرکت دادن زیر دریایی در اعماق کمک گرفته می‌شد. در سال هزار و ششصد و بیست شخص بنام ون دربل اولین زیردریایی را ساخت که می‌توانست در عمق چهار ممیز پنج دهم متری حرکت کند. حجم داخل این زیردریایی بسیار کم بود، بطوریکه فقط یک نفر می‌توانست داخل آن قرار گیرد و برای حرکت دادن آن در عمق به یک فرد بسیار نیرومند نیاز بود تا بتواند پره‌های جلو و فوقانی را بچرخاند. درحدود سال هزار و هفتصد و هفتاد، دیود باشنل زیردریایی را طراحی کرد که می‌توانست به کمک دست و پدالهای پایی حرکت کند.

حدود سی سال بعد روبرت فولتون، زیردریایی دیگری ساخت که سه نفر گنجایش داشت و برای اولین بار، بالهایی برای تنظیم عمق در زیردریایی تعبیه شد. فولتون سپس تلاش کرد تا زیردریایی دیگری با موتور بخار بسازد. مشکل طراحی این موتورها در آن بود که در زیر آب اکسیژن نبود. بنابراین موتوری طراحی شد که ابتدا آب در سطح آب داخل مخزنی با موتور دیزل (با سوخت گازوئیل) داغ و تبدیل به بخار می‌شد، سپس موتور خاموش می‌شد و زیردریایی به داخل آب شیرجه می‌زد و تا وقتی که بخار داخل مخزن سرد نشده بود، زیردریایی می‌توانست با موتور بخار در عمق دریا حرکت کند.در سال هزار و هشتصد و شصت زیردریایی دیگری طراحی شد که بطور کامل زیر آب نمی‌رفت و از طریق لوله‌ای که به سطح آب راه داشت، اکسیژن را برای سوخت موتور به داخل زیردریایی مکش می‌کرد. در سال هزار و نهصد و چهار اولین زیردریایی که با موتور دیزل - الکتریکی کار می‌کرد، در فرانسه ساخته شد. موتورهای دیزل در سطح آب، باطری‌های الکتریکی را شارژ می‌کردند و سپس زیردریایی در آب فرو می‌رفت. در این هنگام موتور دیزل خاموش می‌شد و موتور الکتریکی به کمک باطری‌های شارژ شده، زیردریایی را حرکت می‌داد.

چند تصویر از زیردریایی‌ها

اولین تصویر از به آب اندازی فاتح

شش مید جت (کلاس غدیر) کنار هم

پنج زیردریایی غدیر پشت سر هم

نمای گرافیکی از نهنگ

زیردریایی ساخت دوران دفاع مقدس

زیردریایی خشک (سابحات)

امید است که تدبیر بیش از موجب ناامید شدن دانشمندان ما نشود. فاتح دارد به دوره تعمیرات اساسی دوره‌ایش هم نزدیک می‌شود اما تدبیر برخی بر این است که قدرت دفاعی ما در دریای عمان نباید افزایش یابد. وضعیت پروژه‌های موج و فاتح نگران کننده است؛ ای کاش آن مرد نرفته بود.

خاک راهتان: یاور