یون 20 (به اختصار Y-20) هواپیمای ترابری است که از چهار پیشرانه جت، نیرو می گیرد؛ این هواپیما توسط موسسه طراحی هواپیمای 601 واقع در شن یانگ طراحی شده و توسط شرکت هواپیماسازی شیان( Xi’an) ساخته شده است؛ در واقع این هواپیما تا حدودی بر اساس تکنولوژی روسی هواپیمای ترابری ایلیوشین 76 بوده و در توسعه آن از کمک دفتر طراحی آنتونوف نیز بهره گرفته شده است.
البته به منظور ارزیابی عملکرد، دو نمونه اولیه Y-20 به موتورهای توربوفن D-30KP-2 ساخت روسیه مجهز شدند که یکی از آنها پرواز موفقیت آمیز خود را در ژانویه 2013 به انجام رساند و انتظار می رود مرحله تولید انبوه آن تا 5 الی 7 سال آینده آغاز شود که در این صورت افزایش و بهبود توان ترابری هوایی ارتش آزادی بخش خلق چین را شاهد خواهیم بود.
این هواپیمای ترابری سنگین که توسط یکی از زیر مجموعه‌های شرکت صنایع هوانوردی چین (AVIC) ساخته شده و شباهت‌هایی با هواپیمای C-17 آمریکا، ساخت شرکت بویینگ دارد، می‌تواند با مشارکت در فعالیت‌های امدادی و بشردوستانه، در مدیریت فجایع طبیعی به حادثه دیده‌گان کمک کند.
البته در این رابطه برخی منابع گزارش می دهند که تا سال 2016 در مجموع هشت فروند از این هواپیما ساخته شده و در اختیار نیروی هوایی چین قرار می گیرد و با ورود این هواپیما به ناوگان ترابری هوایی چین، ممکن است تا جایگزین مدل قدیمی ترآن یعنی Y-8 شود.
طراحی:
Y-20هواپیمایی با بال بالا( نصب بال در بالای بدنه)، چهار موتوره با طرح دم T شکل و ظاهری شبیه به بوئینگ C-17 Globemaster III اما در اندازه ای کوچکتر است؛ حداکثر وزن محموله این هواپیما 60 تا 66 تن و حداکثر وزن برخاست آن 180 الی 200 تن عنوان شده و علاوه بر این ارابه های فرود اصلی این هواپیما نیز شامل دو مجموعه شش چرخی است که امکان فرود آن در باندهای غیر آماده آسفالت نشده را فراهم می کند.
این هواپیما نسبت به مشابه روسی خود ایلیوشین 76 از عرض بیشتر و طول کمتری برخوردار است و همین مسئله سبب می شود که از توان حمل بارهای حجیم در کنار حمل تجهیزاتی همچون خودروهای زرهی و سیستم های توپخانه ای سنگین در محفظه بار خود برخوردار باشد.
البته اگر چه Y-20 از چهار موتور توربوفن D-30K ساخت روسیه که بر روی هواپیماهای IL-76MD، IL-62M و هواپیمای مسافری توپولوف TU-154M نصب شده، استفاده می‌کند، اما چین به دنبال آن است که این موتور را با موتور ساخت خود به نام CJ-1000A جایگزین کند.
بال های این هواپیمای ترابری در شرکت «آنتونوف» و بخش محفظه بار و دم نیز توسط شرکت بویینگ طراحی و ساخته شده علاوه بر این اهرم های فرود آن همانند ایرباس A400M است؛ با این توضیح که استفاده بسیار گسترده از مواد کامپوزیت در بدنه این هواپیما، باعث شده تا از وزن کمی برخوردار باشد.
در واقع مجموع این عوامل موجب شده تا Y-20 بتواند در فرودگاه های کوچک و مناطق کوهستانی و حتی در شرایط نامساعد آب و هوایی، پرواز خود را انجام داده و فرود آید.
بنابر این هواپیمای Y-20 با کمک چهار موتور توربوفن خود قادر است با ۶۶ تن بار و با ابعاد محفظه حمل بار که امکان حمل تانک‌های سری ۹۹ ارتش چین را دارد، مسافت ۴۴۰۰ کیلومتر را بدون سوخت‌گیری مجدد حمل کند.
چهارمین هواپیمای ترابری استراتژیک دنیا
کار ساخت این هواپیمای ترابری سنگین با سرمایه گذاری ۳/۲ (سه و دو دهم) میلیارد دلار در سال 2006 به عنوان یک اولویت ملی آغاز شد به نحوی که اکنون با تولید اولین فروند از این هواپیماها، چین در رتبه چهارم جهان در تولید هواپیماهای ترابری سنگین، پس از ایالات متحده آمریکا، روسیه و اوکراین، قرار گرفت زیرا Y-20 یک جت 200 تنی حمل و نقل نظامی است که از توانایی کافی برای رسیدن به بسیاری از نقاط اروپا، آفریقا، استرالیا و آلاسکا برخوردار است به همین خاطر می توان آن را حتی به عنوان یک هواپیمای ترابری استراتژیک دید.
هواپیماهای باری استراتژیک و بزرگ که همچنان در خدمت نیروی هوایی برخی کشورها فعال هستند عبارتند از: آنتونوف An-225 ، ایلیوشین 76 و بوئینگ C-17 گلوب مستر III؛ بدین ترتیب نیروی هوایی ایالات متحده بیش از 350 هواپیمای باری بزرگ با ظرفیت حداقل حمل محموله 50 تن و نیروی هوایی روسیه نیز با 368 فروند از این نوع وسایل ترابری هوایی، از سرآمدان بهره گیری از هواپیماهای ترابری استراتژیک هستند.
البته Y-20 در مقایسه با هواپیمای مشابه روسی، از لحاظ فنی بسیار پیشرفته تر است، اما با توجه به طراحی آیرودینامیکی و نیز نداشتن موتور ملی بر روی این هواپیما، هنوز هم نمی تواند با بوئینگ C-17 گلوب مستر III آمریکا رقابت کند.
فواید ساخت هواپیمای ترابری استراتژیک
ساخت و بهره مندی ارتش چین از چنین هواپیمایی، ارتش این کشور را قادر می سازد تا از منافع ملی خود در خارج از کشور دفاع کند بدین شکل که در مواقع لزوم می تواند شهروندان چینی را از مقاصد دور به کشور بازگرداند یا تجهیزات بزرگ را به مقصدهای دورتر منتقل کند.
زیرا هواپیمای استراتژیک Y-20 قادر به پرواز به مقصدهای 4500 کیلومتری از چین به گوام در اقیانوس آرام غربی و یا مصر است و حتی اگر توسط یک هواپیمای تانکر همراهی شود، می تواند پرواز 9600 کیلومتری تا آنگولا در جنوب آفریقا و یا سیدنی در استرالیا داشته باشد.
الکترونیک هوایی (اویونیک):
در سیستم های الکترونیکی Y-20 که از فناوری های خطوط هوایی تجاری استفاده شده، کابین شیشه ای (با نمایشگر های چند منظوره دیجیتالی) و نمایشگر سربالا (HUD) برای خلبان وجود دارد؛ همچنین این هواپیما به تجهیزات جنگ الکترونیک و اقدامات متقابل (EW/ECM) نظیر اخلالگر ها و پرتابگر های شراره به منظور دفاع از خود نیز مجهز است.
برخی از مشخصات فنی:
تعداد بکار گیری: نا مشخص
طراح: موسسه طراحی هواپیمایی شیان (603)
سازنده: شرکت هواپیماسازی شیان (XAC)
نخستین پرواز: 2013
خدمه: 3 الی 4 نفر
پیشرانه: چهار موتور توربوفن D-30KP-2
حداکثر بار قابل حمل: 60 الی 66 تن
حداکثر وزن برخاست: 180 الی 200 تن
