موشک های ضد تانک روسی

در این نوشتار مقالات  مطالب کوتاهی را در مورد تمامی موشک های ضد تانک ساخت شوروی و روسیه خواهید خواند

۳ام ۶ شیمل (نام ناتو ای تی ۱ اسناپیر)

ای تی ۱ اولین موشک ضد تانک هدایت شونده روسها بود که دست کم در خود  شوروی به صورت فراگیر به خدمت گرفته شد.این موشک  در دهه ۱۹۵۰ برای خدمت در کنار توپ ضد تانک ۱۰۰ م م وارد خدمت شد که دارای  دقت کمی در برد بیش از ۱۵۰۰ متر بود.موشک  در سال ۱۹۵۸ ازمایش شد و در سال ۱۹۶۰ عملیات شد. ای تی ۱ دارای سامانه هدایت  دستی در خط دید کاربر بود که کاربر باید با تعقیب شعله انتهای موشک ،موشک  را به طرف هدف هدایت میکرد و فرامین به کمک سیم به موشک منتقل میشد.

لطفا به ادامه مطلب مراجعه کنید

این موشک  توسط  نفر پیاده حمل نمیشد  چون بزرگ بود و  پشت کامیون  و یا خودرو های دیگه به صورت چند تایی نصب میشد. یکی از خودروهای حامل این موشک  بی ار دی ام بود که سه موشک  را پشت خود حمل میکرد. ای تی ۱  دارای  برد ۲۳۰۰ متر بود و در بهترین حالت در ۳۰۰ م م زره نفوذ میکرد و احتمال برخورد به هدفش کمتر از ۳۰ % بود و از این رو به سرعت توسط مالیوتکا جایگزین شد. موشک به غیر از دقت کم مشکلات  زیادی  داشت  هدایت ان بسیار سخت بود از  جمله  به دلیل تعقیب چشمی نور خروجی موشک  توسط  کاربر  برای هدایت در صورت شلیک موشک  در صحرا احتمال گم شدن شعله انتهایی در تصویر پس زمینه  صحرا زیاد بود همچنین ۲۰ ثاینه طول میکشید  تا به بیشترین  برد خود برسد. این موشک  در جنگ شش روزه و نبرد قبرس  شرکت داشت.

ای تی ۱

۳ام ۱۱ فلانگا(با نام ناتو ای تی ۲ اسواتیر)

ای تی۲ به دلیل  مشکلات فراوران موشک ای تی۱ از جمله سنگینی بالا طراحی شده بود . از این رو ای تی ۲ هم برای پرتاب از زمین  و همچنین بالگرد طراحی شد .ای تی ۲ اولین موشک ضد  تانک بالگرد پرتاب روسها بود که بر روی برخی نسخه  های میل۸ و میل ۲۴ نصب شد.ای تی ۲ دارای دو نسخه  کلی است که از دو سیستم هدایت مختلف بهره میبرد .یکی ای تی ۲ ای و بی  که همانند ای تی ۱ دارای سامانه هدایت در خط دید  کاربر است و دیگری ای تی ۲ سی  (۹ ام ۱۷ پی  اسکوریپین)که دارای  سامانه هدایت نیم خودکار بود. در این رو  کاربر تنها هدفگیر را روی هدف قرار میداد و خودسیستم با تعقیب شعله انتهای  موشک  ،موشک را به هدف می کوبید . شانس موفقیت نمونه هدایت  نیم  خودکار ۸۵% بود در حالی که در نسخه قبلی  ۴۰ % بود  فرامین هدایت به موشک در هر دو نوع روش هدایت با امواج رادیویی به موشک ارسال میشد .ای تی ۲ در نسخه هدایت دستی بر روی میل ۲۴ ای و در نیخه  هدایت نیم خودکار بر روی میل ۲۴ دی نصب شد. برد این  موشک ۲٫۵ کیلومتر و توان نفوذ در ۵۰۰ م م زره را دارد. تا اواخر دهه ۱۹۹۰ در خدمت ارتش روسیه  باقی ماند(نسخه سی   نسخه هدایت نیم خودکار) ولی با خروج از خدمت  نسخه دی میل ۲۴ از خدمت ارتش روسیه  ، این موشک  نیز از خدمت خارج شد اگرچه همچنان نسخه نیم خودکار در برخی کشورهای جهان خدمت میکند.

ای تی ۲

۹ کا۱۱ مالیوتکا  (با نام ای تی ۳ ساگر)

موشک مالیوتکا در اوائل دهه ۱۹۶۰ برای جایگزینی  با موشک  ضعیف ای تی۱ ساخته شد. این موشک  نیز در نسخه های اولیه دست کم تا میانه دهه ۱۹۸۰ از هدایت  دستی  توسط  کاربر هدایت می شد که توسط یک دسته جواستیک بر روی سایت اتش هدایت میشد . کاربر معمولا موشک را تا برد ۱۰۰۰ متری به صورت چشمی  ولی دربیش از این برد توسط پیریسکوپ  موشک با قدرت زوم ۸ ایکس هدایت می کرد. موشک همانند  ای تی ۲ دارای  بالچه های جمع شونده بود و درون جعبه ای قرار میگرفت.  ان را روی لانچر پرتاب ۹پی۱۱۱  نصب میکردند ،سایت هدفگیری  همانند  ای تی ۲ از لانچر  پرتاب جدا بود و از نوع  ۹ اس ۴۱۵ بود و دارای یک دسته جو  استیک شکل و یک دوربین دو چشم برای هدایت  موشک  بود. بر روی چندین  خودرو از جمله بر روی نفربر بی ام پی ۱ نصب می شد  که البته به صورت تکی بر روی ریلی روی لوله ان نصب میشد  . همچنین بر روی  نسخه های  خودروی مختلف  زرهی شوروی  همچون بی ار دی ۱و یا ۲ این موشک را به صورت چند تایی حمل میکردند. موشک دارای برد  سه کیلومتر بود و مشکلات  موشک های هدایت دستی  را دنبال خود یدک میکشید  در مرحله نخست  اعتقاد بر این بود احتمال برخورد موشک به هدف ۸۰ % است ولی در مرحله عمل ۳۵ تا ۴۰% بود.باید برای یک کاربر ۶۰ شلیک لازم بود  تا مهارت لازم به دست می می امد .به دلیل حرکت چرخشی در ابتدای مسیر کمترین برد درگیر گهگاه  به صورت موثر بالای  ۲۰۰ متر بود.در نهایت  در دهه ۱۹۸۰ بسیاری  از کشورهای دارنده از جمله خود شوروی دست  به بروزرسانی مالیوتکا  زدند.این بروز رسانی  تبدیل  موشک حالت هدایت دستی به نیم خودکار بود.مالیوتکا  چندین مدل دارد  که شامل  ای تی -۳ ای و بی با سامانه هدایت دستی با احتمال برخورد به هدف ۳۰%  و ای تی ۳ سی و دی دارای سامانه  هدایت نیم خودکار  سیمی که دارای  احتمال برخورد به هدف ۹۰% است .قدرن نفوذ ای تی ۳ بسته به مدل تفاوت دارد.از ۳۵۰ تا ۸۰۰ م م متفاوت است . برای  نمونه ای تی ۳ دی ملقب به مالیوتکا ۲ با دو کلاهک پشت سر هم  اخرین نسخه  این موشک است  که  در روسیه در ده ۱۹۹۰ با سامانه هدایت  نیم خودکار تولید شد  دارای قدرت نفود در ۸۰۰ م م زره می باشد و حتی دارای یک کلاهک تریموباریک برای عمل بر ضد نفرات پیاده و یا ساختمانها  است.همچنین نسخه ای ساخت صربستان (یوگسلاوی ثابق)دارای قدرت نفوذ  ۱۰۰۰ م م است.مالیوتکا همچنان در نسخه نیم خودکار  در برخی از کشورهای در حال تولید است اگرچه دیگر در ارتش روسیه استفاده نمی شود .

ای تی۳ مالیوتکا

۹کا۱۱۱ فاگوت (نام ناتو ای تی ۴ اسپیگوت)

در سال ۱۹۶۲ شوروی به دنبال نسل جدید از موشک  های ضد تانک خود با هدایت نیم خودکار رفت که دیگر نیاز به هدایت چشمی موشک توسط نفر نباشد. کوچک و جمع جور باشد به راحتی توسط  نفرات پیاده قابل حمل باشد و بتوان ان را  روی خودروهای زرهی نیز نصب کرد.

موشک جدید بر خلاف موشک های قبلی شوروی که بر روی لوله پرتاب لول میشد ، در درون یک محفظه استوانه ای پولم ساخته می شد و درون لانچر پرتاب لود میشد . لانچر از نوع ۹ پی ۱۳۵ بود که یک سایت هدفگیری و هدایت بر روی خود داشت  و در زیر خود یک سه پاییه برای  استقرار بر روی زمین  داشت .استفاده از سامانه هدایت  نیم خودکار  سیمی باعث شد تا بتوان هدفی را با سرعت ۶۰  کیلومتر در ساعت نیز هدف قرار دهتد. برد موشک  در نسخه اولیه ۹ ام ۱۱۱ دارای  برد ۲۰۰۰ متر و در نسخه ۹ ام۱۱۱ ام  دارای برد ۲۵۰۰ متر است و میتوان ان را برضد یک هدف در ۷۰ متری نیز به کار برد  و توان نفوذ در ۴۰۰ م م زره را داشت.بر اساس تجارب نبرد برای مالیوتکا  یک چراغ با روشنایی سطح بالا در قسمت عقب داشت تا سامانه دید حرارتی سایت بتوان بهتر این موشک  را کشف کند و ان را هدایت کند.ای تی ۴ بر روی بسیاری از خودرو های زرهی روسها  بی ام پی۱ و بی ام دی ۱  و بی ام پی۲ و دیگر خودرو نصب شد.ای تی ۴ همانند   ای تی ۳ دارای فروش بسیار بود و همچنان به صورت گسترده خدمت میکند.

ای تی ۴

۹ام ۱۱۳ کنکورس(با نام ناتو ای تی ۵ اسپندریل)

ساخت ای تی ۵ همزمان با ای تی ۴ اغاز شد. ای تی ۴ به عنوان یک موشک  کوچکتر و ای ای ۵ یک موشک بزرگتر  با  توان نفوذ بیشتر در برد بیشتر توسعه یافت که هم توسط نفر و همچنین خودروی زرهی حمل شود . کنکورس به دلیل برد بیشتر وقدرت نفوذ بیشتر ، بیشتر توسط  خودرو های زرهی استفاده شد و تا مدتها از نظر  قدرت نفوذ  بهترین موشک  جهان بود.  دارای سامانه هدایت سیمی به صورت نیم خودکار  است. همانند  ای تی ۴ موشک  درون یک استوانه قرار دارد و در درون لانچر لود یشود. چندین نوع لانچر برای  این موشک  وجود دارد . یکی لانچر ۹ پی ۱۴۸ به صورت چهار  تایی بر روی سقف خودروی زرهی بی ار دی ام ۲ نصب مشود که توسط یک سایت  هدفگیری  در جلوی خودرو هدایت میشود.همچنین توان شلیک این موشک  از لانچر  ۳ پی ۱۳۵  که موشک ای تی ۴ نیز از ان پرتاب میشود پرتاب کرد.حودرو های  زرهی زیادی  این موشک  بر رویشان نصب  شد از جمله برخی نسخه های بی ام پی ۱ و ۲ .برد موشک ۴ کیلومتر و قدرت نفوذ ان ۶۰۰ تا ۸۰۰ م م بسته به مدل است.

ای تی۵

۹ کا ۱۱۵ میتس(نام ناتو ای تی ۷ ساکسورن)

این موشک بر اساس ای تی ۴ ساخته شده ولی وزن ان بشدت کاهش یافته تا بتوان ان را توسط نیروی پیاده به راحتی حمل کرد و این کوچک سازی باعث کاهش  برد به هزار  متر شده است.این موشک  در سال ۱۹۷۹ وارد خدمت ارتش شوروی شد. دارای  سامانه هدایت نیم خودکار سیمی بود  و تنها کل لانچر  ۵٫۵ کیلوگرم وزن داشت. موشک در درون یک کپسول استوانه ای  پلم بود و بر روی لانچر ۹۴ سانتیمتری  ۹ پی ۱۵۱ نصب میشد  که ان نیز دارای  یک سایت هدفگیر با توان زوم ۴ ایکس است.این موشک همانند   ای تی ۴ توسط یک ژنراتور گازی از لوله پرتاب میشد  و در اسمان موتور راکتی موشک  روشن میشد  و همانند  ای تی ۴ و ۵ دارای یک سه پایی زیر لانچر  بود ولی  گفته شده می شود  این موشک را از روی شانه نیز شلیک کرد اگرچه به مهارت بیشتری نیاز است. توان نفوذ این موشک  ۴۰۰ م م است و همچنان به صورت گسترده  ای در خدمت است.

ای تی ۷

۹ام۱۲۰ اتکا(نام ناتو ای تی ۹ اسپیرال -۲)

موشک ای تی ۹ نسخه توسعه یافته موشک  ای ۶ است. ای تی ۶ نخستین موشک  مافوق صوت روسها بود .ای تی ۹ دارای تغییراتی نسبت به ای تی ۶ بود که شامل  کلاهکی قدرتمند تر با توان نفوذ بیشتر،برد بیشتر و سرعت بیشتر بود.این موشک  نیز همانند  ای تی ۶ دارای سامانه هدایت نیم خودکار است و فرامین  هدایت با امواج رادیوی  به موشک  ارسال میشود.ای تی ۹ دارای کلاهک دو مرحله ای  پشت سرهم برای نبودی زره واکنش دهنده است و توان نفوذ در ۸۰۰ م م و در نسخه ام  توان نفوذ در ۹۵۰ ام م زره را دارد و دارای یک نسخه اف با کلاهک تریموباریک برای مقابله با نفرات پیاده ویا نابودی ساختمانها  است.همچنین این موشک  را همانند  ای تی ۶ میتوان بر ضد بالگردهای کم سرعت در ارتفاع پایین بکار برد وهمکنون میل ۳۵ ام،میل ۲۸ و خودروی زرهی بی تی ار تی از این موشک بهره میبرند.

ای تی ۹

۹کا۱۱۵-۲ میتس ام (نام ناتو ای تی ۱۳ میتس ام)

نسخه ارتقا یافته موشک ضد تانک ای تی ۷ با افزایش کارایی در برد و شعاع مرگبار کلاهک جنگی . این موشک از سال ۱۹۹۲ وارد خدمت شده و دارای  برد ۲ کیلومتر(یک کیلومتر بیشتر از ای تی ۷) و توان نفوذ  در ۹۰۰ تا ۹۵۰ م م است که دو برابر ای تی ۷ است. این موشک اگرچه دو برابر ای تی۷ وزن دارد ولی همچنان کوچک و جمع و جور است و از همان لانچر ۹ پی ۱۵۱  موشک ای تی ۷ شلیک می شود  ولی دارای  یک سایت هدفگیر با دید  حرارتی است که توان درگیر شبانه  نیز با هر هدفی  را به کاربر میدهد.

این موشک  توسط سوریه خریداری شد  و از قرار  معلوم در سال ۲۰۰۶ میلادی بر علیه  تانک های مرکوا توسط حزب الله  به کار رفته است. همچنین سوریه نیز طی جنگ داخلی از  این موشک  بهره برده است  و گفته شده  هم ارتش  و هم مخالفین از این موشک  بهره می برند.

ای تی ۱۳

۹ ام۱۱۳  کورنت  (با نام ناتو ای تی ۱۴ اسپیرگان)

موشک کورنت  در سال ۱۹۹۴ وارد خدمت  شد. این موشک  اولین موشک  زمینی  پرتاب هدایت شونده لیزری روسها است. کورنت یک موشک نیم خودکار هدایت لیزری  است  . در این موشک  کاربر هدفگیر را روی هدف قرار می دهد ، لیزر تابیده میشد ،  و موشک شلیک میشد. برخلاف موشک لیزری چون هلفایر ،  کورنت به روش موج سوار لیزری هدایت می شود و در واقع بجای تعقیب امواج لیزری منعکش شده از هدف توسط موشک ، کورنت به کمک گیرنده امواج لیزری در انتهای موشک، امواج تابید شده تا هدف را تعقیب میکند.این کار باعث  دشواری زیاد برای ایجاد اختلال روی موشک شده است . تا زمان برخورد  باید لیزر  روی هدف نگه داشته  شود. موشک درون یک استوانه  قرار دارد و بر روی یک لانچر ۹ پی ۱۶۳  مجهز به یک سامانه هدفگیر با دید حرارتی ۱ پی ان ۷۶ نصب میشود.لانچر بر روی سه  پاییه نصب شود و وزن ان ۲۷ کیلوگرم است . به غیر از نیروی های پیاده برخی خوردهای زرهی همچون  بی ام پی ۲ ام  و برخی دیکر ا ز خودرو های  قابل نصب است.

موشک دارای برد ۵۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ متر بسته به مدل دارد. این موشک  دارای چند  مدل است. نسخه پاییه با برد ۵۵۰۰ متر که دارای نسخه   صادراتی با نام کورنت ایی ، نسخه ایی ام نسخه دوربرد که با کلاهک ضد زره دارای برد ۸۰۰۰ و با کلاهک تیرموباریک دارای  برد ۱۰۰۰۰ متر است.توان نفوذ در ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ م م زره را دارد و نسخه ای با نام کورنت دی شامل   هشت موشک  سوار بر روی خودروی گاز ۲۹ ۷۵ در روسیه نیز توسعه یافته است  .دو لانچر چهار تایی موشک بر روس سقف خودرو قرار دارد که در زیر هر لانچر  یک  دوربین اپتیکی دید حرارتی  ساخت ساژم فرانسه  برای نشانگیری موشک است و میتواند همزمان دو موشک را به طرف یک هدف ویا دو موشک را به سمت دو هدف شلیک کند. همچنین این نسخه توان نگه داشتن خودکار لیزر را روی هدف را دارد

کورنت در سال ۲۰۰۳ میلادی علیه نیروی های امریکا در عراق  استفاده  شد وچند بردالی را نابود و به دو ابرامز  خسارت زیادی وارد کرد. در سال ۲۰۰۶ از طریق سوریه به حزب الله  رسید و علیه  اسرائیل  به کار رفت. از ۴۸ مرکاوا مورد هدف  قرار گرفته   در این جنگ ۵ مرکاوا از خدمت خارج شدند که همگی به کورنت نسبت داده شدند.

ای تی ۱۴

کورنت دی

۹ ام ۱۲۳ خارزانیتما(نام ناتو ای تی ۱۵ اسپیرنگر)

موشک ای تی ۱۵ برای  مقابله با تانک های مدرنی  چون لئوپارد ای ۵ و ای۶ و ابرانز ای ۲ ساخته شده است.

ای تی ۱۵ به عنوان موشک برای عملیات  در هر شرایط اب  هوایی ساخته شد و این توان که بتواند با زره واکنش دهنده مقابله کند ساخته شد .این موشک برای پرتاب از خودروی زرهی ساخته شد و قرار  است جایگزین نسخه های زمین  پرتاب ای تی ۶ و ای  تی ۹ شود و در سال ۲۰۰۵ عملیاتی شد . موشک  مافوق صوت و دارای برد ۶۰۰۰ متر است و از دو روش  هدایت  لیزری و میلی موجی بهره  می برد. هدایت میلی موجی یعنی توان درگیری  در هر شرایط  اب و هوایی ،موشک دارای  توان نفوذ در ۱۱۰۰ تا ۱۳۰۰ م م در زره است .

در حال حاضر ای تی ۱۵ بر روی  شاسی تغییر یافته  نفربر   بی ام پی ۳ نصب می شود . در این سیستم موشک به صورت دو تایی بر روی لانچر پرتال ۹پی ۱۵۷ نصب می شود  . خودرو دارا یک سامانه دید حرارتی و نشان  گذار لیزری در قسمت جلوی  بر روی سقف برای شلیک و نسخه هدایت لیزری  و یک رادار میلی موجی جمع شونده برای شلیک نسخه هدایت میلی موجی  است.رادار دارای  برد ۱۵ کیلومتر است و توان درگیری  با دو هدف را دارد. روسها مدعی هستند   که این سامانه توان مقابله با لشکر های  زرهی تانک ها را به خوبی در تعداد زیاد دارد. در اینده احتمالا  این موشک  بر روی میل ۲۸ و کاموف۵۲ نیز نصب می شود .چهار مدل از این موشک  همکنون موجود است ،دو نسخه ۹ام۱۲۳  و ۹ام۱۲۳-۲  که به ترتیب دارای هدایت لیزری  و میلی موجی با کلاهک خرج گود است و دو نسخه ۹ام  ۱۲۳ و ۹ام ۱۲۳-اف دارای هدایت لیزری  و میلی موجی با کلاهک تریموباریک میباشد.این نمونه در روسیه لیبی و اذربایجان خدمت میکند.

ای تی ۱۵

۹کا ۱۲۱ ویخر(نام ناتو ای تی ۱۶ اسکالیون)

موشک ای تی ۱۶ به عنوان یک موشک  لیزری هوا پرتاب توسعه یافت و در دهه ۱۹۹۰  وارد خدمت شد. موشک  جهت نصب بر روی بالگرد کاموف۵۰ و سوخوی۲۵ تی طراحی شد.موشک  داری برد ۸ کیلومتر پرتاب شده از  بالگرد و ده کیلومتر برای  پرتاب از هواپیما و ۵ کیلومتر در شب است. باید توسط یک غلاف نشان  گذاری لیزری  ،نشان گذاری  شود.در روز های نخست  غرب فکر میکرد موشک  یک نوع هدایت نیم فعال همانند هلفایر   و یا بمب های لیزری  دارد ولی امروز مشخص شده که سیستم  هدایت  ویخر موج سوار لیزر است. یعنی بر خلاف دیگر سلاح ها که با امواج  برگشتی از هدف به طرف هدف پیش میرود  ،ویخر با سوار شدن بر امواج  ارسالی  شده به هدف  به ان برخورد میکند.میزان  نفوذ در زره مشخص نیست ولی ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ م م است و همکنون سلاح ضد زره اصلی کاموف ۵۰ و ۵۲ است.

ای تی ۱۶

نام	سال ورود	وزن کلاهک(کیلوگرم)	سرعت(متر بر ثاینه)	برد(متر)	قدرت نفوذ( م م)	نوع هدایت
ای تی ۱	۱۹۶۰	۵٫۴	۱۱۰	۲۳۰۰	۳۰۰	هدایت دستی در خط دید سیمی
ای تی۲	۱۹۶۲	۵٫۴	۱۷۰	۲۵۰۰	۵۰۰	هدایت دستی در خط دید و در مدل سی هدایت نیم خودکار رادیوی
ای تی ۳	۱۹۶۳	۲٫۴ تا ۳٫۴ بسته به مدل	۱۱۵	۳۰۰۰	۴۰۰ تا ۱۰۰۰ م م بسته به مدل	هدایت دستی در خط دید و در مدل سی هدایت نیم خودکار سیمی
ای تی ۴	۱۹۷۰	۲٫۵	۱۸۶	۲۵۰۰	۶۰۰	هدایت نیم خودکارسیمی
ای تی ۵	۱۹۷۴	۲٫۷	۲۰۰	۴۰۰۰	۸۰۰	هدایت نیم خودکار سیمی
ای تی ۷	۱۹۷۹	۲٫۵	۲۲۳	۱۰۰۰	۴۰۰	هدایت نیم خودکار سیمی
ای تی ۹	۱۹۸۰	۷٫۴	۵۵۰	۶۰۰۰	۹۰۰	هدایت نیم خودکار رادیوی
ای تی ۱۳	۱۹۹۲	؟	۲۰۰	۲۰۰۰	۵۵۰  تا ۸۵۰ بسته به مدل	هدایت نیم خودکار سیمی
ای تی ۱۴	۱۹۹۴	۷	؟	۵۵۰۰ تا ۱۰۰۰۰ متر بسته به مدل	۱۲۰۰ تا ۱۴۰۰ م م بسته به مدل	هدایت نیم خودکار لیزری
ای تی ۱۵	۲۰۰۵	۸	۴۰۰	۶۰۰۰	۱۲۰۰	هدایت لیزری ومیلی موجی
ای تی ۱۶	۱۹۹۲	۸ تا۱۲	۶۰۰	۸۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰	۱۲۰۰	هدایت موج سوار لیزری

میزان عدد نوشته شده برای نفوذ  در صورت برخورد با زره تخت(۹۰ درجه) می باشد  و در صورت برخورد به زره شیب دار ۶۰ درجه به نصف کاهش می یابد

گرداوری:عبدالحمید تارخ

منبع:وب سایت جنگاوران