نویسنده: حمیدرضا هدایت پناه
موشک ضد کشتی فرانسوی Exoct یکی از پرکاربردترین و در عین
حال مخوف ترین خانواده های موشک های کروز ضد کشتی به حساب می آید به گونه
ای که با گذشت بیش از 30 سال از ورود مدل های اولیه آن به خدمت، از سال
1979 تاکنون همواره تهدیدی جدی برای هر شناور سطحی است.
Exoct یک موشک مخوف است. این ماهی پرنده با پرواز خود در ارتفاع نزدیک به
سطح دریا به خوبی از دید تمام سیستم های راداری معمولی پنهان می ماند، در
کنار این برتری به دلیل سرعت زیر صوتی خود و عدم گذر از سرعت صورت عملاً به
مانند بسیاری دیگر از موشک ها صدای فوق العاده بلندی نیز تولید نمی کند که
این امر نیز به خودی خود سیستم های رهگیری موشک (که بر پایه رهگیری به
وسیله صدا کار می کنند) را با مشکلات جدی روبه رو می کند، در مرحله بعد به
دلیل خودکار بودن موشک و عدم نیاز به برقراری ارتباط با هواپیماهای ما در
بسیاری از سناریوهای موجود برای جنگ الکترونیک بر علیه آن که بر پایه قطع
این ارتباط طراحی گشته اند با مشکل روبه رو می گردند.
سیستم هدایت Exoct همان طور که اشاره شد از نوع راداری فعال است که به آن اجازه می دهد به صورت دقیق به سمت هدف حرکت کند، هرچند نمونه های جدیدتر این سلاح مخوف به امکان استفاده از سیستم های GPS مجهز خواهند شد که به گونه ای افسانه ای توانایی و دقت این موشک را افزایش خواهد داد.
مکانیزم حمله در این موشک بسیار استادانه طراحی شده، به گونه ای که تنها شناورهای بسیار هوشمند می توانند با آن درگیر شوند، هرچند در این میان نیز Exoct علی رغم قد و قامت کوچک خود (در برابر کشتی های بسیار بزرگ) دست و پا بسته نیست. همان طور که اشاره شد این ماهی پرنده پس از شلیک تا ارتفاع 30 متری سطح آب پایین می آید، ارتفاعی که شناسایی و رهگیری آن توسط رادارها را به طور قابل ملاحظه ای با دشواری روبه رو می کند ولی این همه ماجرا نیست. Exoct هنگامی که وارد فاز حمله نهایی می گردد ارتفاع خود را تا سه متری سطح آب کاهش می دهد که شناسایی آن را توسط رادارهای کشتی دشمن به طرز شگفت انگیزی کم می کند به گونه ای که عملاً تا سیستم راداری – دفاعی شناور بخواهد خود را با شرایط جدید تطبیق دهد برخورد روی داده و همه این ها یعنی آسیب پذیری بالای شناور در برابر این ماهی پرنده.
از لحاظ ابعاد Exoct برای مأموریت محوله بسیار مناسب طراحی گشته و با دارا بودن 4/69 متر طول و وزن پرتاب 840 کیلوگرم خود به سادگی توسط هواپیما قابل حمل است از سوی دیگر به دلیل جامد بودن سوخت، آماده سازی برای عملیات بسیار ساده است و در عین حال مابقی سوخت در زمان برخورد به عنوان ماده منفجره عمل می کند.
Exoct یک سر جنگی انفجاری شدید (HE) به وزن 165 کیلوگرم را می تواند تا 180 کیلومتر با خود حمل کند تا در لحظه مناسب، زخمی کاری بر پیکره شناور دشمن وارد کند، هرچند وزن کلاهک آن موشک را برای حمله به شناورهای متوسط و بزرگ مناسب می کند و حمله به اهداف بسیار بزرگ (ناوهای هواپیمابر با نفت کش ها) را توسط آن چندان توجیه پذیر نمی کند آن چنان که در نبرد ارتش آرژانتین با بهره برداری از هواپیماهای سوپر اتاندارد خود و به همراه آن موشک های Exoct خود توانست ناوشکن HMS Sheffeid نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا را در روز چهار ماه می 1982 به قعر اقیانوس بفرستد حال آن که بر اثر برخورد دو فروند از آن ها را در 25 ماه می همان سال به کشتی تدارکاتی Atlantic Conreyon نتوانست این کشتی 15 هزار تنی را غرق کند، هرچند منجر به خارج شدن آن از میدان نبرد و ایجاد فشار مضاعف بر نیروهای انگلیس مستقر در منطقه گشت.
سیستم هدایت Exoct همان طور که اشاره شد از نوع راداری فعال است که به آن اجازه می دهد به صورت دقیق به سمت هدف حرکت کند، هرچند نمونه های جدیدتر این سلاح مخوف به امکان استفاده از سیستم های GPS مجهز خواهند شد که به گونه ای افسانه ای توانایی و دقت این موشک را افزایش خواهد داد.
مکانیزم حمله در این موشک بسیار استادانه طراحی شده، به گونه ای که تنها شناورهای بسیار هوشمند می توانند با آن درگیر شوند، هرچند در این میان نیز Exoct علی رغم قد و قامت کوچک خود (در برابر کشتی های بسیار بزرگ) دست و پا بسته نیست. همان طور که اشاره شد این ماهی پرنده پس از شلیک تا ارتفاع 30 متری سطح آب پایین می آید، ارتفاعی که شناسایی و رهگیری آن توسط رادارها را به طور قابل ملاحظه ای با دشواری روبه رو می کند ولی این همه ماجرا نیست. Exoct هنگامی که وارد فاز حمله نهایی می گردد ارتفاع خود را تا سه متری سطح آب کاهش می دهد که شناسایی آن را توسط رادارهای کشتی دشمن به طرز شگفت انگیزی کم می کند به گونه ای که عملاً تا سیستم راداری – دفاعی شناور بخواهد خود را با شرایط جدید تطبیق دهد برخورد روی داده و همه این ها یعنی آسیب پذیری بالای شناور در برابر این ماهی پرنده.
از لحاظ ابعاد Exoct برای مأموریت محوله بسیار مناسب طراحی گشته و با دارا بودن 4/69 متر طول و وزن پرتاب 840 کیلوگرم خود به سادگی توسط هواپیما قابل حمل است از سوی دیگر به دلیل جامد بودن سوخت، آماده سازی برای عملیات بسیار ساده است و در عین حال مابقی سوخت در زمان برخورد به عنوان ماده منفجره عمل می کند.
Exoct یک سر جنگی انفجاری شدید (HE) به وزن 165 کیلوگرم را می تواند تا 180 کیلومتر با خود حمل کند تا در لحظه مناسب، زخمی کاری بر پیکره شناور دشمن وارد کند، هرچند وزن کلاهک آن موشک را برای حمله به شناورهای متوسط و بزرگ مناسب می کند و حمله به اهداف بسیار بزرگ (ناوهای هواپیمابر با نفت کش ها) را توسط آن چندان توجیه پذیر نمی کند آن چنان که در نبرد ارتش آرژانتین با بهره برداری از هواپیماهای سوپر اتاندارد خود و به همراه آن موشک های Exoct خود توانست ناوشکن HMS Sheffeid نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا را در روز چهار ماه می 1982 به قعر اقیانوس بفرستد حال آن که بر اثر برخورد دو فروند از آن ها را در 25 ماه می همان سال به کشتی تدارکاتی Atlantic Conreyon نتوانست این کشتی 15 هزار تنی را غرق کند، هرچند منجر به خارج شدن آن از میدان نبرد و ایجاد فشار مضاعف بر نیروهای انگلیس مستقر در منطقه گشت.
