جمهوری اسلامی ایران با در اختیار داشتن رادارهای آرایه فازی سه‌بعدی، امروز به راحتی می‌تواند مختصات دقیقی از اهداف در فواصل و ارتفاع‌های مختلف را در اختیار شبکه پدافند هوایی کشور قرار دهد.
روز گذشته یک رادار جدید سه بُعدی به نام قمر توسط سردار دهقان وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در صنایع الکترونیک شیراز (صاشیراز) رو نمایی شد.
رادار قمر که از دیروز برای نخستین بار رونمایی شد، عملا شمار رادارهای آرایه فازی و سه‌بعدی ایرانی که قادرند اهداف اعم از موشک‌ها، جنگنده ها، بالگردها، پهپادها . . . را به شکل سه بُعدی رهگیری و شناسایی کنند را به "3 رادار" رساند.
البته به غیر از رادارهای ذکر شده، رادارهایی از قبیل مطلع الفجر و بینا هم قادرند به صورت سه‌بُعدی اهداف را رهگیری کنند اما آرایه فازی نیستند.
رادراهای سه بعدی در واقع 3 بُعد دقیق یعنی "فاصله، زاویه و ارتفاع" از هدف و مسیر حرکت آن را شناسایی می‌کنند از این رو رادراهای آرایه فازی، به نسبت رادارهای دیگر بیشتر مورود علاقه یگان‌های پدافند هوایی هستند. البته این رادارها در برخی موارد نیز می‌توانند در سامانه‌های موشکی پدافندی مورد استفاده قرار گیرند که در ایران نیز پروژه‌ای برای الحاق یک رادار به نام حافظ به سامانه موشکی مرصاد تعریف شده و پروژه در حال طی مراحل خود است.
*** عصر؛ پیشقراوال آرایه‌فازی‌های سه‌بُعدی
رادار عصر اولین رادار سه‌بُعدی آرایه فازی ایران است که به دست نخبگان و متخصصان کشورمان طراحی و تولید شده است. این رادار هم‌اکنون در یگان‌های مختلفی مورد استفاده قرار گرفته و در حال انجام ماموریت است.
در یکی از آخرین نمونه‌ها، به همت متخصصان صنایع دریایی کشورمان، رادار عصر روی ناوشکن‌های جماران (موج 1) و دماوند (موج 2) نصب شده است تا این ناوشکن‌ها قدرت بیشتری در شناسایی پرنده‌های مختلف داشته باشند.
رادار عصر روی ناوشکن دماوند
رادار عصر قادر است اهداف را تا شعاع 200 کیلومتری شناسایی و کشف کند. قابلیت کشف و رهگیری اهداف هوایی و سطحی، توانایی رهگیری 100 هدف به‌صورت همزمان و مقابله با جنگ الکترونیک از جمله مهمترین ویژگی های این رادار به شمار می‌رود.
این رادار برای نخستین بار در سال 92 به عنوان اولین رادار آرایه‌فازی و سه‌بعدی ایران رونمایی شد.
*** حافظ؛ رصدگری دقیق
رادار حافظ یک رادار جستجوگر آرایه فازی و سه بعدی است که برد آن "متوسط" اعلام شده است. رهگیری و شناسایی انواع پرنده‌های مهاجم از جمله جنگنده‌ها، پهپادها و موشک‌های کروز در ارتفاع پست و ارتفاع متوسط از جمله مهمترین ویژگی‌های این رادار است.
این رادار همچنین قرار است که به عنوان رادار مشخص کننده مختصات هدف برای استفاده در سامانه سلاح در سامانه موشکی مرصاد مورد استفاده قرار گیرد تا این سامانه با دقتی بیش از گذشته اهداف را شناسایی و با شلیک موشک‌های شاهین و شلمچه منهدم کند.
رادار حافظ همچنین قادر است پرتو را در دو بعد سمت و ارتفاع به صورت الکترونیکی و در زمان بسیار کوتاه انجام داده و اهداف را از فاصله 250 کیلومتری شناسایی کرده و همزمان 100 هدف را رهگیری و اطلاعات موقعیت آنها را در چند ثانیه به سامانه سلاح منتقل کند.
پیشتر، امیر حاتمی جانشین وزیر دفاع درباره این رادار گفته بود: با توجه به حد تفکیک بالای این رادار در برد، زاویه و سرعت، این رادار می‌تواند در مقابل تهدیدات گروهی به خوبی مقابله کند.
رادار حافظ دارای مداومت 24 ساعته بوده و در زمانی بسیار کوتاه قابل گسترش و آماده انجام عملیات است. "حافظ" قادر است در محیط‌‌های حاوی اختلال و جنگ الکترونیک فعالیت کرده و در شرایط جوی و آب و هوایی مختلف نقش مؤثری را ایفا کند.
*** قمر؛ ماهِ آسمان رادارهای ایرانی
"رادار قمر"، یک سامانه راداری سه‌بعدی و احتمالا آرایه فازی است که می‌تواند بیش از 100 هدف را تا فاصله 450 کیلومتری رهگیری کرده و اطلاعات خود را در اختیار کاربر قرار دهد.
این رادار همچنین قادر است از ارتفاعات پست تا بلندی که اهداف اعم از جنگنده‌ها و پهپادها قرار دارند، مختصات تهیه کرده و اطلاعات اهداف را به شبکه پدافندی منتقل کند.
رادار قمر
رادار قمر
با توجه به اینکه این رادار قابلیت رصد ارتفاع بلند را هم دارد، می‌توان گفت که رادار قمر، اولین رادار آرایه‌فازی و سه‌بعدی ایران است که می‌تواند اهداف را در سه‌بُعد ارتفاع بلند، زاویه و فاصله هدف شناسایی کند.
